Hatıramın Hatırası

Hatıramın hatırası

"Hatıramın hatırası yaşadığım değil, miras edindiğim anılardır.

Bir geçmişin yankısı. Geçmişimin sular altında kalan, görünmeyen kısmı. Sagamın karanlık doğuş noktası. Doğduğum gün, avuçlarımda taşıdığım pıhtıda ve çocukluğum boyunca taşıdım bu trajediye.

Ve hep unutmak 'istediğim zamanla."

Ondokuzuncu yüzyılın sonu ve Birinci Dünya Savaşının ertesinde Osmanlı imparatorluğu bünyesindeki Ermenilerin yaşadığı dramın üzerine kurulan bu anlatı, tarih ve aile hatıratının; anlatılar yoluyla canlanan fotoğrafların ve bir yıkımın kalıntılarının eşine az rastlanır ölçüde güçlü bir harmanlamanın, mirasçılarını da kendine çeken bir bileşimidir. Yirminci yüzyılın ilk soykırımı olarak adlandırılan bu olay, hiçbir zaman böylesine epik ve evrensel bir ifadeyi yakalayamamıştı.

Şair, jeostrateji ve sorunlu bölgeler uzmanı Gerard Chaliand, dedelerini kurban verdiği 1915 soykırımının ağırlığının taşıyıcısı olmayı uzun süre reddetti. Bu metin, 20 yıllık konuşma fragmanlarının zamanla bir araya gelişidir.

İçindekiler

1. Eskiden orada / 11
Hacın'ın kuşatılması 1920 / 23
Savaşçıların destanı 1890-1908 / 33
Anavatan mezarlığı 1915-1916 / 57
Bir kan borcu 1918-1922 / 67
Gönderi, burada, şimdi / 77

SUNUMDAN ÖNCE

Hatıramın hatırası yaşadığım değil, miras edindiğim anılardır.
Bir geçmişin yankısı. Geçmişimin sular altında kalan görünmeyen kısmı. Sagamın karanlık doğuş noktası. Doğduğum gün, avuçlarımda taşıdığım pıhtıda ve çocukluğum boyunca taşıdım bu trajediyi.
Ve hep unutmak istediğim zamanla.
Bu anlatı, 1978-2002 yılları arasında yazıldı.

1

Eskiden orada

Artık herkes öldüğüne göre, şimdi hatırlama zamanı. Neredeyse haritalardan silinen bir ülkenin katledilen halkının bir mirasçısıyım. Uzun süre nefret ettim siyahlara büyülü bu yaşlı yüzlerin durmaksızın anlattıkları feci geçmişlerinden.

Kuzenimle olan çocukluk oyunlarımız savaşçıl bir intikamın hayalleri üzerine kuruluydu. Daha sonraları onarılmaz olanın sorumluluğunu üstlenmeyi reddettim. Elveda, yeni bir tarihe yeni bir başlangıç yapacaktım, aşiret izlerinden yoksun, içinde yaşlılar halkasının tesbih taneleri gibi sıraladıkları acılarının olmadığı bir tarih.

Sagam seninle başlıyor büyükbaba, dağların piri diye adlandırdığımız, doksan yaşında ölen. Her sabah altı kilometrelik yolu yürür ve sonuna kadar hızından bir şey kaybetmezdin. Sorarım kendime acaba gerçek anlamda hiç konuştuğumuz …

Gérard Chaliand
Hatıramın hatırası

Avesta

Avesta / Anlatı: 195 / 3
Mémoire de ma mémoire
(Hatıramın hatırası)
Gérard Chaliand
(Éditions Julliard, Paris, 2003)
Fransızcadan çeviren
Rûken Bağdu Keskin

Editör: Abdullah Keskin
Kapak: Ahmet Naci Fırat
Tashih ve mizanpaj: Avesta
Birinci baskı: 2006, İstanbul
Baskı: Barış matbaacılık

©Avesta, 2006
Tanıtım amacıyla yapılacak alıntılar dışında yaymevinin izni alınmadan hiçbir şekilde çogaltılamaz

Avesta basın yayın reklam tanıtım müzik dağıtım ltd. şti

Evliya Çelebi mah.
Aybastı sok. no: 48 / 4
Beyoğlu / İstanbul
Tel: (0212) 251 44 80 - 243 89 74
Faks: (0212) 243 89 75

Ekinciler caddesi
Nurlan apt. giriş katı no: 2
Ofis / Diyarbakir
Tel - fax: (0412) 223 58 99

ISBN: 975-8637-98-3

Gérard Chaliand - Şair, jeostrateji ve sorunlu bölgeler uzmanı. 50'lerin sonunda otostopla dünyayı dolaştı, Türkiye ve Kürdistan'ı da gezdi. Sorbonne'da Kürtçe - Türkçe derslerine katıldı. Elliden fazla kitabı yayımlandı. Şiirleri Fransızca ve Kürtçe olarak "La marche têtue - Meşa bi serhişkî" (Avesta, 2005) adıyla yayımlandı.