Vahşet ve sessizlik (Savaş, diktatörlük, başkaldırı ve arap dünyası)
Iraklı muhalif Kanan Makiya, Saddam Hüseyin'in bir "Korku cumhuriyeti" olan rejiminin vahşetine karşı bütün dünyanın dikkatini çekiyor, Orta Doğu'daki diktatörlüğün katı gerçeklerine ve onu onaylayan Arap ve Arap yanlısı entelektüel çevrelerin manevi tükenmişliğine karşı sesini yükseltiyor.
Makiya ilk olarak, bu kitabın Arap ve Kürt kahramanları olan Halil, Ebu Haydar, Ömer, Mustafa ve Timur'un hikayelerini anlatıyor. Onların işgale, önyargıya, devrime ve sürekli uygulanan şiddete tanıklık eden hikayeleri, belgesel edebiyatın kapsamlı bir örneğidir. Makiya, bu direniş destanlarıyla Arap aydınlarının Saddam Hüseyin ve Körfez Savaşı karşısında sınav niteliği taşıyan tutumlarını birleştiriyor ve Batı'nın suçlama kampanyasıyla Saddam'ın Kürtlere uyguladığı kitlesel yok etme politikasına karşı tepkisizliklerini kıyaslıyor. Kanan Makiya, 'Vahşet ve Sessizlik'in hüküm sürdüğü toprakları araştıran bu kitabında, onların altında yatan ulusal mitolojileri gözler önüne serlyor. Yeni bir politika için (öyle bir politika ki, insan hayatını her şeyin üstünde tutuyor) Arap dünyasına çağrıda bulunuyor.
İçindekiler
Açıklamalar / 7 Giriş / 11 Vahşet / 29 Halil, bir adın önemi / 31 Önyargı / 41 Şiir ve önyargı / 46 Halil kimdir? / 59 Ebu Haydar, Necef'te direniş / 65 İlk kıvılcım / 68 Necef'te ilk gün / 73 Ayetullah Hoyi'nin rolü / 85 Bağdat'tan görünüş / 89 İntifadanın yeni yüzü / 94 Aşırı güvenden komikliğe / 103 Kötü sonuç / 115 Ömer, Bağdat'ta bir hapishane içi / 127 Mustafa, bir anıt yapmak / 165 Anı olarak tarih / 171 Caşların rolü / 174 Birkaç Kürt anısı daha / 178 Mustafa'nın anıtı / 181 Timur, "efsanevı Enfal operasyonları" / 185 Bir isimde ne bulunur? / 191 Zulüm nasıl artar? / 197 Enfal ile ilk karşılaşma / 208 Enfal ile ikinci karşılaşma / 216 Timur'la karşılaşmak / 219 Vahşetı hatırlamak / 241 Körfez savaşını hatırlamak / 243 Enfal'i hatırlamak / 252 Irak nereye? / 259 Sessizlik / 279 Ben kimim? / 281 Arap aydını kimdir? / 283 Vahşetin dili / 292 Arap zaafiyetini kabul etmek / 301 Yeni milliyetçi mitler / 309 Bir Amerikan icadı olarak kriz / 312 Kurban olarak Saddam / 316 Bismarck olarak Saddam / 319 "Arap" gücü ve Saddam'ın ordusu / 322 "Bağlantı" / 326 "Arap çözümü" / 334 Savaşın itici gücü olarak Arap petrolleri / 337 Kültür emperyalizmi / 342 Vahşet ve sessizlik manzaraları / 349 Vahşet ve Arap kadını / 353 Politik vahşet / 371 Sessizliği tanımlamak / 385
Açıklamalar
Bir avuç yakın arkadaşım yazdıklarımı daima okuyor. Bunlar; Afsaneh Najmabadi, Mai Ghoussoub ve Emmanuel Farjoun'dur. Onların ilerleme sağlamak için kitaplarıma yaptığı katkı, her türlü tartışmanın üstündedir. Onlann ruhundan besin alıyorum. Republic of Fear'ı 1986'da, çalışmamla ilgili en önemli şeyi nasıl yakalayacağımı kendisinin deneyiminden öğrendiğim halde, dünyamızda var olan şiddet hakkında bu kadar uğraşmamı asla istememiş olan Mai'ye adadım. Olaylar Irak Baas rejimi altında olup biterken, bu adayış aramızda bir sır olarak kaldı. Ama artık değil.
Vahşet ve Sessizlik, 1980'lerin güvensizlik ve kişisel izolasyon atmosferinde hiç yazılamayabilirdi. Bu, Arap ve Kürt haykırışlarının yarattığı bir kitaptır. Kitabın oluşum sürecinde yardımlarını sunan çok sayıda insana teşekkür borçluyum. Evlerinin kapılarını bana açtılar, kişisel mektuplar ve gazete kupürleri önüme serildi, çeşitli röportajlar düzenlendi. Açıklanmayan isimleri, aile sırları ve insanların yapmaya zorlandığı korkunç şeyleri anlatan ifadeleri içeren çok önemli devlet belgeleri bana verildi. Iraklılar, bu çalışmada yer alan pek çok şeyin yazıldığı Cambridge ve Massachusetts'te, ayrıca bilgilerin çoğunun elde edildiği Londra'da ve Irak Kürdistanı'nda çocuklarıma baktılar, bilgiler topladılar, beni insanlarla tanıştırdılar ve neyi nerede aramam gerektiğini söylediler. Bölüm taslakları hakkında yorumlarda bulundular, beni gerekli yerlere götürdüler ve Irak içindeyken beni korudular. Bu kitap onlarındır. Bunu söyleyebilmek bana büyük bir mutluluk veriyor. Bununla birlikte, hatalar ve çelişkili fikirlerden sadece ben sorumluyum. Aynı zamanda belirtmek gerekir ki, kitapla ilgili her türlü sorumluluk sadece bana aittir.
Kitapta geçen `karakterlerden' başka, Haydar Hamoodi, Ghanim Jewad, Nabaz Kamal, Dhia Kashi, Muwaffaq al-Rubaie, Zuhair Hamadi, Rend Rahim, Shoresh Rasoul, Tamara Daghistani, Muhammad al-Hakim, Faleh Abdel Jabbar, Mustafa al-Kadhimi, Bushra Rahim, Amin al-Issa, Ahmad Chalabi, Latif Rashid, Barham Saleh, Hoshyar Zibari, Jawhar Namiq Salem, Burhan al Jaf ve Barıs ve Demokrasi için Irak-Amerikan Forumu üyelerine minnettarım. Geriye içinde bulundukları koşulların isimlerini belirtmeme engel olduğu ve dünyanın dört bir yanında bulunan diğer pek çok Iraklı kalıyor. Bir gün, bu kitabın Bağdat'ta çıkarılmış baskısında, onların yaptığı katkının açıkça belirtileceğini umut ediyorum.
Arkadaşlarım Andre Gaspard, Paula Hajar, Lawrence Weschler, Greg Singer, Cliff Wright, Kenneth Roth, Stephen Howe ve Hazim Saghiyeh metnin ilk taslaklarını okudular. Onların yorumları metnin gelişmesine büyük katkı sağladı. Ayrıca, kendime olan güvenimin pekişmesinde katkı sağlayan kişileri belirtmek istiyorum: BBC'den Everyman yapımcısı John Blake, WGBH'de "Frontline"dan Marty Smith ve David Fanning, ayrıca 1991 kışında Kuzey Irak'ı birlikte ziyaret ettiğimiz Gwynne Roberts. Gwynne aynı zamanda, Kasım 1991'de, Kürdistan'da yapılan röportajların çevirisini de benim için yapmıştır. National Public Radio'dan Neil Conan ve The Wall Street Journal'den Tony Horwitz, Irak içinde gerçekleştirmiş oldukları röportajların tercüme edilmiş metinlerini, ki bunlardan iki tanesi kitapta yer almaktadır, büyük bir nezaket göstererek bana verdiler. Sarah Zaidi ve Aliza Farjoun, Pakistanlı ve Filistinli kadınlar tarafından politik nedenlerle ırza geçme vakaları üzerine gerçekleştirilmiş çok önemli bir çalışmaya dikkatimi çektiler. Jacqueline Williams, Irak intifadasının paha biçilmez kronolojisini çıkardı. Hepsine çok büyük teşekkür borçluyum. Kürtçeden yapılan çevirilere yardımcı olduğu için Nabaz Kamal'a da müteşekkirim. Ayrıca Fransızca'dan yapılan çevirilere yardımcı oldukları için Donald Stone, Eric Evans ve isminin açıklanmasını istemeyen çok değerli bir Iraklı arkadaşıma teşekkürlerimi sunuyorum. Arapçadan yapılan çeviriler, not düşülenler hariç olmak üzere tümüyle bana aittir.
Harvard Üniversitesi'ndeki Orta Doğu Araştırma Merkezi, yazı için çok elverişli bir ortam sundu. Bana verdiği destek için ve kitap üzerinde çalışırken, beni topluluğun bir üyesi yaptığı için özellikle Roy Mottahedeh ve William Graham'a teşekkür etmek istiyorum.
Yayıncılarım W.W. Norton'dan Mary Cunnane ve Jonathan Cape'den :Neil Belton, sürecin her aşamasında desteklerini sundular. Haziran 1991 başlangıcından, Ekim 1992'de bitimine kadar bu kitabın bütün zikzaklarını sabırla takip ettiler. Yorumlarını almak için onlara verdiğim taslakların sayısı o kadar fazla ki, bunları hesaplamam mümkün değil. Hiçbir yazar daha fazlasını isteyemez.
Harper's dergisinin 1992 Mayıs sayısında, bu kitabın "Timur" bölümündeki materyalle ilgili olarak bir makalem yayımlandı. Bu makalenin yazımı sırasında yapmış olduğu katkılardan dolayı Gerald Marzorati'ye çok teşekkür ederim. Onun yapmış olduğu paha biçilmez katkılar, biçim olarak oldukça hacimli olan materyallerin bu kitapta bir bölüm haline gelmesini sağladı. Kitaptaki `Ben Kimim?' adlı bölüm, Saki Books tarafından çıkarılan `Al-Harb Alati Lam Tuktamal adını taşıyan broşürde, Arapça olarak yayımlandı. Metnin başından sonuna kadar ortaya konulan fikirlerin pek çoğu Oxford Üniversitesi, Utah Üniversitesi, Harvard Üniversitesi, Princeton Üniversitesindeki İleri Uluslararası Araştırmalar Okulu, Seattle Washington Üniversitesi ve Massachusetts Teknoloji Enstitüsünde ders olarak işlendi.
Son olarak, sadece iş yapmak ve bu kitabın çıkmasına yardımcı olmanın ötesinde pek çok şey yapmış olan üç özel insan var: Onlar, bu kitabın sayfalarına kalplerinden birer parça koydular. İran'dan Naghmeh Sohrabi kütüphaneleri taradı ve taslakları basıma hazırladı. Hindistan'dan Rena Fonseca, benim ağaçlardan dolayı artık ormanı göremediğim zamanlar bölümleri tekrar tekrar okudu. Irak'tan Ayad Rahim her şeyin bir parçasını gerçekleştirdi. Kendisi için hiçbir görev, aşırı fazla veya çok küçük olmadı. Ve her zaman gerekli olduğu yerdeydi. Ayad'la Ekim 1990'da, eski Kudüs'te, Haram al-Sharifte işlenen cinayetlerden kısa bir süre sonra ve tesadüfen tanıştım. İsrail işgali altındaki Filistinlilerin maruz kaldığı insan hakları ihlalleri üzerinde çalışıyordu. Oradan Baasçı Irak'ın zalim dünyasına dönüş yolculuğuna başladık. Bu kitabın bitmesi için geçen bir buçuk yıl boyunca birlikte çalıştık, birlikte güldük ve birlikte ağladık.
Kanan Makiya (Samir al-Khalil)
Vahşet ve sessizlik Savaş, diktatörlük, başkaldırı ve arap dünyası
Avesta yayınları
avesta | Acil kitaplar: 145 | 4 Dizi danışmanı: Kendal Nezan Cruelty and silence War, Tyranny, Uprising, and the Arab World Kanan Makiya (Samir al-Khalil) (New York, 1994) İngilizceden çeviren: Arif karabağ
Editör: Abdullah Keskin Kapak: Ahmet Naci Fırat Foto: Halepçe, 1988 Tashih ve mizanpaj: Avesta Birinci baskı: 2003, İstanbul Baskı: Berdan matbaacılık
