VersionsSaid-i Nursi ve Kürt Sorunu [Kurdî, Uppsala, 1991]
Said-i Nursi ve Kürt Sorunu [Türkçe, İstanbul, 1991]
Said-i Nursi ve Kürt Sorunu
Malmisanij
Jîna Nû
Bergeh dergisinin dördüncü sayısında Rohat arkadaşın "Unutulmuşun Bir öyküsü: Said-i Kürdi" başlıklı bir yazısı yayınlandı. Bu yazımda, Rohat'ın ilgi ile okuduğum yazısında anlatılanları mümkün mertebe tekrarlamamaya çalışarak, daha çok sözkonusu yazıyı tamamlayıcı bazı açıklamalar yapmak ve bu arada farklı bazı düşüncelerimi iletmek istiyorum.
Rohat'ın "unutulmuş" Kürtlerden biri olan Said-i Nursi ile ilgili yazısı, en azından belleğimizi tazeleyici bazı açıklamalar getirmesi ve böyle bir konuyu tartışmaya sunması açısından yararlı bir işlev görmüştür. Ancak, başka konularda olduğu gibi bu konuda da daha sağlıklı sonuçlara ulaşmak için, görüş alışverişinde bulunmanın bir biçimi olarak farklı düşüncelerimizi ifade edip tartışmakta yarar var.
Başta belirteyim ki bu yazımda ben genel olarak Said-i Nursi adını ...
İçindekiler
Önsöz / 9
1 - Said-i Nursi ve Kürr Sorunu / 11
2 - Hayatının Dönemleri / 14
a) Eski Said / 14
b) Yeni Said / 14
c) Üçüncü Said / 16
3 - Risale-i Nur / 17
- Risale-i Nur, Devlete Destek ve Devletten Destek / 19
4 - Mensup Oldugu Kürt Örgütleri / 21
a) Kürt Teavün ve Terakki Cemiyeti'nde / 21
b) Kürt Neşr-ı Maarif Cemiyeti'nde / 22
c) Kürdistan Teali Cemiyeti'nde / 22
5 - Bazı Eski Yazılarında Kürt Sorunu / 23
6-Mensup Oldugu Diğer Örgüt ve Kuruluşlar / 26
- Teşkilat-ı Mahsusa'da / 26
7 - Said-İ Nursi'nin Kürt Ayaklanmaları Karşısındaki Tutumu / 28
a) Said-i Nursi ve Bitlis Ayaklanması / 28
b) Bağımsızlıktan Yana Olmayışı / 29
c) Said-i Nursi ve Şeyh Said Ayaklanması / 32
d) Said-i Nursi ve Kör Hüseyin Paşa / 37
e) Said-i Nursi ve Dersim Ayaklanması / 40
8 - Said-i Nursi'nin Türklere ve Müslümanlara Hizmeti / 40
9 - Tarfışmalı Bir Konu: 31 Marf Olayı ve Said-i Nursi / 45
10) Keramet Sahibi Miydi? / 47
11) Diger Bazı Hususlar / 48
12-Said-i Kürdi'nin Kitaplarının Yeni Baskıslarında Yapılan Tahrifat / 52
a)"İki Mekteb-i Musibetin Şehadetnamesi Yahut Divan-ı Harb-i Örfi ve Said-i Kürdi" Adlı Kitapta Yapılan Tahrifat Örnekleri / 57
b) 1960 ve 1978 Baskılarında Yer Verilmeyen Bölümler / 61
c) Diğer Tahrifat Örnekleri / 63
13-Son Olarak / 74
14 - Said-i Nursi'nin 1908-1912 Yılları Arasında Yazılıp Yayınlanmış Olan Kürtlerle İlgili Bazı Yazıları / 75
I - Lisanımız Kürtçe: Bediüzzaman Molla Said-i Kürdi'nin Nesayihi / 75
II - İstanbul'da Bulunan Kürtlere Edilen Telkinat / 78
III - Kürtler Yine Muhtaçtır / 80
IV - Kürdistan Ulema ve Meşayıh ve Rüesa ve Efradına Meşrutiyete Dair Telkınattır / 82
V - Dağ Meyvesi Acı da Olsa Devadır / 84
15 - Ekler
EK - l) Kör Hüseyin Paşa / 89
EK - 2) HALİL HAYALİ (XELİL XEYALİ) KIMDİR? / 94
1 - Mutkili Halil Hayali (Xelil Xeyaliye Modani) / 94
2 - Halil Hayali'nin Mensup Olduğu Orgütler / 98
a) Kürt Teavün ve Terakki Cemiyeti'nde / 98
b) Kürt Neşr-i Maarif Cemieyti'nde / 98
-Kürt Okulu / 98
c) Hevi'de / 99
d) Kürdistan Teali Cemiyeti'nde / 101
3 - H. Hayali'nin Kürt Dili Konusundaki Çalışmaları / 102
4 - Vefat Ettiği Tarih / 109
5 - Yazılarında Kullandığı İmzalar / 110
6 - Yazılarının Yayınlandığı Gazete ve Dergiler / 111
a) Roji Kurd'de / 111
b) Yekbün'da / 112
c) Jin'de / 112
7 - Halil Hayali'nin Yayınlanmamış Olan Yazıları / 112
8 - Halil Hayali'nin İki Kürtçe Yazısı / 115
1) Ziman û Nezaniya Kurdan / 115
2) Ziman / 122
Ek - 3) "Bediüzzaman'ın Tarihçe-i Hayatı" Adlı Kitaptaki Bir Şiir / 124
Ek - 4) Abdurrahman El-Nurs ('Ebdulrehman El-Nurs)'un Kürtçe Bir Yazısı / 128
Kaynak ve Notlar / 130
ÖNSÖZ
Stockholm'de yayınlanan Bergeh dergisinin dördüncü sayısında Rohat'ın yazdığı Said-i Kürdi (Said-i Nursi)'yle ilgili bir yazıyı okuduktan sonra, sözkonusu yazıyla ve Said-i Kürdi'nin Kürt sorununa bakışıyla ilgili düşüncelerimi içeren bir yazı yazmıştım. Rohat'a ve yayınlanması dileğiyle Bergeh'e ilettiğim bu yazı daha sonra Bergeh'te yayınlanmayınca, yitip gitmesini istemediğimden bunu biraz daha genişleterek bir kitapçık olarak yayınlamaya karar verdim.
Yayınlamadan önce yazıyı gözden geçirip yeniden düzenledim ve özellikle Said-i Kürdi'nin kitaplarının Latin harfleıiyle yapılan baskılarındaki tahrifatı konu edinen bölümü genişlettim. Bunun için onun kitaplarından bulabildiklerimin Arap harfleri ve Latin harfleriyle yapılmış olan baskılarını karşılaştırdım. Arap harfleriyle yayınlanmış olan kitaplarında ve bazı dergilerde bulabildiğim Kürtlerle ilgili birkaç yazısını Latin harflerine çevirdim. En sona da bir tanesi Kör Hüseyin Paşa, bir tanesi Mutkili Halil Hayali ile ilgili olmak üzere ek biçiminde dört bölüm ekledim.
Elinizdeki kitapçık böylece ortaya çıktı. Konuya ilgi duyanlara yararlı olması dileği ile.
1-Said-i Nursi ve Kürt SorunuBergeh dergisinin dördüncü sayısında Rohat arkadaşın "Unutulmuşun Bir öyküsü: Said-i Kürdi" başlıklı bir yazısı yayınlandı. Bu yazımda, Rohat'ın ilgi ile okuduğum yazısında anlatılanları mümkün mertebe tekrarlamamaya çalışarak, daha çok sözkonusu yazıyı tamamlayıcı bazı açıklamalar yapmak ve bu arada farklı bazı düşüncelerimi iletmek istiyorum.
Rohat'ın "unutulmuş" Kürtlerden biri olan Said-i Nursi ile ilgili yazısı, en azından belleğimizi tazeleyici bazı açıklamalar getirmesi ve böyle bir konuyu tartışmaya sunması açısından yararlı bir işlev görmüştür. Ancak, başka konularda olduğu gibi bu konuda da daha sağlıklı sonuçlara ulaşmak için, görüş alışverişinde bulunmanın bir biçimi olarak farklı düşüncelerimizi ifade edip tartışmakta yarar var.
Başta belirteyim ki bu yazımda ben genel olarak Said-i Nursi adını kullanacağım. Çünkü bir zamanlar Said-i Kürdi adıyla tanınan Bediüzzaman'ın kendisi de en azından yaşamının son dönemlerinde mektuplarında, yazılarında ve kitaplarında Said-i Nursi (veya Said Nursi) adını kullanmıştır. Bizzat kendisinin 1952'de bu konuda şöyle dediği de belirtilir:
"Bana eskiden Said Kürdi derlerdi. Ben Kürtçü değilim. İslamcı bir kimse kavmiyetçi olamaz. Türk-Kürt ayrılığı yok!.. İslamlık hepsini birleştirmiştir. (Ellerini birleştirerek birliğe işaret etti.)
"Ben nasıl Kürtçü olabilirim. Ben Kur'anda Türklere dair işaretler bulunduğunu tefsirimde zikretmişim." (1)
Ad konusunu Rohat arkadaş yazısında sözkonusu ettiği için belirtme gereği duydum. Şöyle yazıyor Rohat: "... bir Kürt kökenli aileden gelmesi nedeniyle kendisine Said-i Kürdi adı verildi. Uzun yıllar bu ad ile bilinen Said, daha sonraları doğdugu Nurs köyünün ismine dayanılarak kendisine Said-i Nursi denilmiştir." Rohat daha sonra devlet ...
Malmisanij
Said-i Nursi ve Kürt Sorunu
Jîna Nû
Jîna Nû Yayınları:
Tarih dizisi: 9
Said-i Nursi ve Kürt Sorunu
Malmisanij
Birinci baskı: 1991
Kapaktaki fotoğraflar:
Birinci Dünya Savaşı yıllarında ve 1952'de Said-i Nursi
Weşanen Jina Nû
Box: 24012
750 24 Uppsala / Sweden
Postgiro: 50 37 99-9
ISBN:9188054-101
