BİRİNCİ BÖLÜM
KARLOFÇA MUAHEDESİNDEN SONRA ÎÇ DURUMU
Amca-zâde Hüseyin Paşa’nm faaliyeti
Karlofça barışı onaltı sene sürmüş olan büyük harbi sona erdirmiş, fakat Osmanlı devleti bu harpten hem maddî ve hem mânevi pek büyük bir kayıp ile çıkmıştı. Elden giden büyük kıt’a ve ülkelerden başka, memleket İdarî, askerî ve mali, İktisadî, adlî ve İçtimaî bakımdan bitkin bir hale gelmiş, nizam bozulmuş, asayiş kalmamıştı. Gerek harp sebebiyle artan vergi ve angaryalar yüzünden ve gerek yer yer şekavet ve soygunculuklardan usanan köylülerden bir kısmı yerlerini terk ile şehir ve kasabalara sığınmış ve bir kısmı de eşkıyalığa başlamışlardı. Karlofça muahedesi, Osmanlı yayılmasının ve tahakkümünün artık durduğunu ve Osmanlı satvet ve mehabetinin yabancı devletler üzerinden silindiğini göstermesi itibariyle de mühimdir. Bu muahededen sonra Osmanlı hükümeti, evvelce ehemmiyet vermediği İngiltere, Fransa, Felemenk gibi bazı Avrupa devletlerinin kendi siyasetlerine göre tesirleri altında kalmağa başlamış kâh ikisi ve kâh birisiyle anlaşarak siyasetini idare etmiştir. Nitekim Karlofça muahedesi Fransa’ya karşı hasım vaziyet almış olan İngiltere ve Felemenk hükümetlerinin gayretleriyle vücuda gelmiş ve bu iki devlet bu suretle hem Osmanlı ve lıem Fransa cephesinde harp etmekte olan müttefikleri Avusturyayı sıkışık durumdan kurtarmışlardır. Daha sonraki muharebelerde yukarıda adı geçen devletlerden başka Osmanlı devleti’nin siyaseti üzerinde müessir olan Prusya ve İsveç devletlerini görmekteyiz ki sırası geldikçe daha aşağılarda bu hususta malûmat verilecektir.
Karlofça muahedesini müteakip 1 Vezir-i â’zam Amca-zâde Hüseyin Paşa ilk iş olarak memleketin düştüğü kötü ve acildi durumun İslahına doğru yürüdü; hudut işleri, İdarî ve malî, askerî ve bahrî İslâhatı ele alarak yaraları tedaviye başladı. .....
1 Karlofça muahedesinden sonra Avusturya’ya muvakkat büyük elçi olarak, Sadr-ı uzam Kara İbrahim ve Sürmeli Ali Paşaların dairelerinden yetişen ve deniz ümerasından bulunan İbrahim Paşa tayin edilmiştir. |