|
BİRİNCİ BÖLÜM
Islahat Fermanı Devrî
Abdülâztz’in Zamanı 1861 —1876
I. Abdülâziz’in Tahta Çıkışı
20 Haziran 1861 de Abdülmecid öldü. Saray halkı, devlet adamları ve ulema, yatağını değiştiren bir nehir gibi, akın halinde veliaht Abdülâziz Efendi’ye koştular. Sadrazam Kıbnslı Mehmet Paşa, Kaptanı Derya Mehmet Ah Paşa ve Serasker Rıza Paşa matem ve müjde haberini tahtm yeni sahibine ulaştırdılar. Abdülâziz, âdet olduğu üzere, Topkapı sarayında Kubbealtmda kurulan tahta çıktı ve kendisine biat edildi.
Bu sırada, Abdülmecid’in cenazesi musalla taşma konulmuştu. Cevdet Paşa, taht etrafında toplananlar ile musalla taşı karşısında el bağhyanlar hakkında şöyle demektedir :
“Sultan Mahmud’un ölüm günü İstanbul’u bir korku ve dehşet kaplamıştı. Sultan Abdülmecid’in günü de İstanbul’u sonsuz bir hüzün ve keder kapladı.”
“Cennetmekân hakkında görülen bu umumî sevgi pâdişâh cenazesi olduğu cihetle müdahaneye yorumlamak ihtimali yoktur. Zira ileri gelenler, vükelâ ve saraylılar yeni pâdişâhın yanında idi. Zamanın ikbal düşkünleri de o taraflarda dolaşıyor idi. Cenaze namazında hazır olanların çoğu gönlü temiz insanlardı.”1
AMülâziz Şubat 1830 da Eyüb civarında Mahmud Il.’nin kız kardeşi Esma Sultan’m sarayında doğmuş olan yeni pâdişâh otuz yaşlarında idi. Pehlivan yapılı idi. İri siyah gözleri ve simasının hatları mülâyemetten çok gurur ifade ediyordu. Şehzadeliğinde, esaslı bir terbiye görmemekle beraber, oldukça serbest yaşamıştı. Bünyesinin verdiği imkânlardan faydalanarak ve kendisini tabiî temayüllerine terketmek suretiyle ...
1 T. T. E. Mec, No. 16 (93), ç, 224
| 
