Büyük Kürt Mucit Cizreli İsmail Ebul-İz

ÖNSÖZ

Bu kitabı yazmamın amacı, İslam'ın medarı iftiharı Büyük Kürt mucit Reisula'mal Bediuzzeman Ebul-İz İsmail bin Rezzaz el-Cezeri'nin büyüklüğünü dört bir parçada yaşayan bütün Kürt gençlerine ve dünyaya yakından tanıtmaktır.
Bu eserle Ebul-İz'i tüm yönleriyle ortaya koymaya çalışacağım. Gerek medya gerekse bu konu ile ilgili kaleme alınan kitaplara bakıldığında, birçok halkın Ebul-İz'i kendi tarafına çektiği görülmektedir. Dünyada adı sanı belli birçok meşhur mucit, cengaver, pehlivan ve tarihçileri ellerinde bir belge olmadığı halde, bazı Türk, Fars ve Arap yazar ve bilim adamları, onlara sahip çıkarak kendi halkından göstermeye çalışmaktadırlar. Bundan dolayı Ebul-İz'in kökeni hakkındaki bu yanlış söylemlerin ve kanaatlerin boşa çıkarılması gerekir. Bu yüzden Ebul-İz'in hangi halktan olduğu ortaya konmalıdır ki, hem bu tartışmalar bitsin, hem de onun etnik kimliği tüm dünyada bilinsin.

Ebul-İz döneminde bilim dili Arapça olduğundan, bazı Arap yazarlar onu Arap olarak göstermektedirler. Hatta Saddam Hüseyin, Ebul-İz'i Arap bilerek, bir zamanlar onun 'Kayık içindeki müzisyen robotları resmini cumhurbaşkanlığı koltuğunun arkasına asmıştı. Diğer tarafta Ebul-İz, Artuklu Sarayı'nda görevaldığı için onu Türk göstermeye çalışan birçok yazar ve araştırmacı var. Yabancı bir sarayda görevalmak, insanın o etnik kökenden olduğunu göstermez. Osmanlı Padişahı II. Murad'ın Şeyhülislamı Molla Gürani ve Yıldırım Bayezit'in 'Muallimi Sultanisi' Cizreli Îbnulcezerî Kürt oldukları halde, nasıl Osmanlı Saraylarında görevalmışlarsa, Cizreli Ebul-İz İsmail bin Rezzaz el-Cezeri de Diyarbakır Artuklu Sarayı'nda görevalmıştır. Zaten "Cezeri", Cizreli demektir. Cizre'de Kürtler dışında bir etnik grup olmayıp tamamı Kürt olduğu gibi, Ebul-İz de Kürt'tür ve mezarı da Cizre'de bulunmaktadır; Eğer Türk olsaydı Artuklu beylerinin yanında gömülürdü, bir daha da Cizre'ye dönmezdi.

Ebul-İz'in gerçek anlamda tanınmasıyla, Kürtler hakkındaki önyargılar da ortadan kalkacaktır. Örneğin eskiden okuma-yazmasız bırakılan bazı Kürtler askere gittiklerinde, ırkçı bazı çavuşlar onlara şöyle hitap ediyordu: "Kıro! Senin mağara numaran kaç?" O komutan, Selahaddin-î Kurdî (Eyyubî), Kral Gudea, Ebul-İz, İbnulesirler, İbnul Cezeri, Saîd-î Kurdî (Nursî), Molla Gürani, Zaloğlu Rüstem, Mela Ahmedê Cezerî, Ahmedê Xanî, Abdulkadir Geylanî, Mîr Bedirhan gibi zatların Kürt olduklarını ve bu Kürtlerin dünyada büyük rol oynadıklarını bilmiyordu. İşte dünyanın Ebul-İz'i tanımasıyla; Kürtlerin ne kadar uygar ve dünyaya yön veren bir halk olduğunu, mağara numaralarının olmadığını daha iyi anlayacaklardır. Halbuki dünyada ilk defa medeniyetin temellerinin atan Kürtlerdir. Medeniyet, Kürtlerden Yunanlılara geçmiş, oradan da Avrupa'ya yayılmıştır. Bunu Ali Şeriati ve araştırmacı Georges Roux gibi bilginler kendi eserlerinde yazmaktadırlar. Georges Roux bu konuyu ile ilgili "Neanderthal adamın Zagros Dağları'ndaki mağaralarda yaşadığını, Homosapiens adamın da dallardan ve taşlardan ilk barakaları burada yaptığını" söyler. Ona göre "tarımcılık ilk kez i. Ö. 9000'li yıllarda Zagros'ta başladı. "Hem de Sümerlerden, Akadlardan ve aşağı Mezopotamya'nın çevresinde yer alan barbar kavimlerden çok önce ... Uygarlığın bu yörelerden daha eski tarihlerde başlamış olması çok doğaldır. Çünkü ekilebilir arazilerle bunları sulayacak nehirler Irak Kürdistan'ında bulunuyordu. Georges Roux'a göre o tarihlerde bu yerlerde kendileri hakkında çok az bilgilere sahip olduğumuz Gutiler ve Lullubiler oturmaktaydılar."1

1984 yılından beri Gudilerin (Gutiler) kökeni hakkında bazı önemli şeyler ortaya çıktı. Çünkü şu anda Kürtlerin elinde 4300 yıllık çivi yazısı ile yazılmış Kürtçe Gudi İmparatorluğu'na ait bir 'Nuh Peygamber Tufanı' tableti mevcuttur. Bu tablet İngiltere'de bir bankada saklanmaktadır. 2 Gudiler tabletlerini Kürtçe yazdıklarına göre, kendileri Kürt'tür ve şimdiki Kürtlerin atalarıdır. Gudi imparatorluğu m.ö. 2233-2130 yılları arasında Sümer, Akad, Elam ve tüm Mezopotamya'yı hakimiyetleri altına alarak 100 yıl tüm bölgede söz sahibi oldular. 3 Kral Gudea, birçok saray ve tapınaklar yaptırmış, büyük çapta imar hareketlerine girişmiştir. Özellikle sanatta büyük bir ilerleme olmuş, hatta Gudea'nın 20 kadar heykeli bulunmuştur. "Sümerlerin en önemli kentlerinden biri olan Lagaş'ın en zengin dönemine ulaşmasını sağlayan kişi, Guti (Gudi) Kralı Gudea'dır. "4 sözünden Gudilerin sanat ve ticarete ne kadar önem verdikleri anlaşılır. Ayrıca tarafsız araştırmacılar Gutilerin kültür ve güzel sanatlara ne kadar önem verdiklerini şöyle dile getirirler: "Bir Sümer kenti olan Lagaş'ın Kralı Gudea'nın büstü. m.ö. 16. yy'da yaşadı. Çok kültürlüydü. Dine ve güzel sanatlara karşı büyük bir ilgisi vardı'" Gutilerin güçlülükleri ve savaşçı ruhları için Joseph Camphell şöyle der: "Kuzeydoğudan gelen Gutilere; "Karıyı eşinden, çocuğu ana babasından, krallığı Sümer Ülkesi'nden ayıran dağların ejderleri" denmiştir. Irk kökenleri bilinmemektedir. Kralları kendilerine "Guti'nin ve dört bucağın kralları"adını vermişlerdir. "6

Gudiler birçok milleti yenip kendi egemenlikleri altına aldıklarından, onları sevmeyenler, onları barbarlıkla suçlayarak anti propagandalarını yapmaktadırlar. Bilakis Gudiler, inançlı insanlar olup, tufan hadisesini de Kürtçe olarak Kuran-ı Kerim'e en yakın ifadelerle yazan tek ilkçağ devletidir. 7 Gudileri tanımakla, Ebul-İz gibi bir dehanın bu milletten çıklığını görmek tuhaf bir şey olmasa gerek.

Bu eserde Ebul-İz konusunda eksikliklerim mutlaka olmuştur. Ama kıymetli okuyuculardan şimdiden affımı dileyerek, onlardan fatiha ve dua bekliyor, tüm okuyuculara selam ve saygılanmı sunuyorum.

15.04.2012
Abdullah Yaşın
Araştırmacı-Yazar

1 İzady, Mehrdad. R. "Bir El Kitabı Kürtler", çev: Cemal Atila, Doz Yay. İstanbul, 2007.
2 Zehavi, Arkelog Dr. Abdullah. "Gudi Tabletleri", El-Ehram Gazetesi, 1984.
3 Yaşar Prof. Çağlayan. "Eskiçağ Tarihi"
4 Temel Britanica, Hürriyet Yayınları, C. 16, s. 204, İstanbul 1993.
5 Yeni Resimli Bilgi AnsikIopedisi, C. 5 s. 1362
6 Caymaz, Tayfun. Bilim ve Ütupya, "Tufan Efsanesi, "Aylık Bilim, Kültür ve Politika Dergisi, s. 17, Temmuz 1996 ; (Joseph Camphell 1995. 102; İlkel Mitoloji, Ankara 1992-Doğu Mitolojisi, Ankara 1993.
7 Zehavi, Arkelog Dr. Abdullah. Gudi Tabletleri, El-Ehram Gazetesi, 1984.