Küreselleşme ve Yerel Demokrasi

ÖNSÖZ

Bu kitap 2005-2008 yılları arasında İstanbul Teknik Üniversitesi Şehir ve Bölge Planlama Anabilim Dalı bünyesinde hazırladığım Katılımcı Kent Yönetimi 6- Yerelliği Yeniden Keşfetmek: Diyarbakır Örneği adlı yüksek lisans tezime dayanmaktadır. Sosyal adalet ile yönetim mekanizmaları-sistemleri arasında bir ilişki olduğu varsayımına dayanan bu çalışma, Diyarbakır örneğinde çekirdeğini Sivil Toplum Örgütlerinin oluşturduğu örgütlü gruplara dayalı yönetişim mekanizmalarının yurttaşların kent yönetimine katılımına ne ölçüde olanak tanıdığını sorunsallaştırmakta ve kentin yoksun ve yoksullarını dışarıda bırakan bu sürecin limitlerini tartışmaktadır.

Yönetişim olarak formüle edilen bu yeni anlayış, en önemli bileşeni Sivil Toplum Kuruluşlarının oluşturduğu örgütlü çıkar gruplarını merkeze almakta ve kamu kurumlarının en önemli ortağı olarak değerlendirmektedir. Bununla birlikte hem mali kaynakları hem de temsil düzeylerinden dolayı bu örgütlerin kentsel hayata dair karar verme yetkisine sahip olmalarının meşruluğu (legitimacy) tartışmalıdır. Bu kuruluşların mali kaynaklarının en iyi durumda bile yurttaşlardan alınan vergilerden ziyade üyelerine dayandığı görülmektedir. Öte yandan, ulusal ve uluslararası kuruluşlardan elde edilen fonların STK’ların gelir kaynakları içerisindeki yeri her geçen yıl artmaktadır. Ayrıca üyelerinin ve yöneticilerinin sınırlı bir grup tarafından seçildiği, büyük oranda sosyoekonomik ve sosyokültürel kaynaklara sahip, kentin çok marjinal bir grubunu temsil ettikleri ve bu bağlamda temsil düzeylerinin oldukça sorunlu olduğu görülmektedir. Son olarak, bu kuruluşların örgüt içi demokrasi, elitizm, şeffaflık, hesap verebilirlik gibi konularda dikkate değer sorunlar yaşandığı gözlemlenmektedir.

Bu bağlamda, örgütlü grupların katılımına dayalı yönetişim sürecinin, marjinal bir grup dışında tüm yurttaşları dışarıda bırakarak bir yandan politik katılım konusunda yeni eşitsizlikler yarattığı, öte yandan Diyarbakır gibi çok sayıda insanın hızla mobilize olabildiği bir kente, yurttaşların politik olana gerçek anlamda katılımına olanak tanıyacak ve politik olana müdahalesini mümkün kılacak süreçlerin-mekanizmalarının inşasını engellediği, bu yönlü çaba ve beklentileri manipüle ettiği iddia edilebilir. Elinizdeki kitabın neoliberal politikaların bir uzantısı olarak gelişen, örgütlü grupların katılımına dayalı yönetişim modelinin sınırları ve yurttaşların kentsel politikaların belirlenmesi, uygulanması ve denetlenmesi süreçlerinde etkin olabildiği, gerçek anlamda katılımı mümkün kılan süreçlerin inşası konusunda var olan tartışmalara katkı sunacağını umuyorum.

Bitirmeden, göstermiş olduğu anlayış ve yardımlardan dolayı tez danışmanım Sayın Prof. Dr. Gülden Erkut’a, Diyarbakır’da yaptığım saha araştırmasına sunduğu katkıdan dolayı ITÜ Rektörlüğüne, isimlerini burada sayamayacağım Diyarbakır Yerel Gündem, 21 Kadın Meclisi ve Gençlik Meclisi Koordinasyon Kurulu ve Kadın Ekonomi Grubu üyelerine, Örgütlü Gruplar Anketi katılımcılarına, Yurttaş Anketi katılımcılarına, anketörlere, kitabın hazırlanması ve yayınlanmasını olanaklı kılan Vate Yayınevi çalışanlarına ve Sevgili Deniz Gündüz’e ve son olarak çalışmalarım sırasında sevgilerini ve yardımlarını benden esirgemeyen aileme ve eşim Xece’ye teşekkür etmek isterim.