Diyarbakır-Eğil Hükümdarları Tarihi

Önsöz

İnsanoğlu tarihi ve kültürel kökeninden koparıldığı zaman bir hiç sayılır. Aslında insanlar kendi tarihlerini kendileri yaratır ve bir toplumun üstünlüğü askeri ve ekonomik anlamda anlaşılmamalı, bilgi ve üstünlük; bir kültürü doğuşundan yükselişine ve gerilemesine kadar olan bir süreci inceleyebilmek ve yetkinliğine ulaşabilmektir. Bu başarıldığı takdirde kişinin veya toplumun gücü ve üstünlüğü de bununla beraber doğar.

Eğil (Igî/Gîl) çok eski bir tarihi geçmişe sahip olmasına rağmen maalesef elde ne yeteri kadar ilgi ne de belge mevcuttur. Eğil'in tarihi eserleri diğer yöre kasabalar gibi tek tek yok olmakta ve yine maalesef yöre halkı da bu tarihi eserlerin yok olmasına seyirci kalmakta ve hatta bu tarihi eserlerin yok olmasına aktif olarak şu veya bu şekilde katılmaktadır. Mesela Şelbetin köyündeki Kasım Beg ve kimine göre Murad kimine göre Cafer Beg kümbetlerinin taşları sökülüp köyün ilkokulunun yapımında kullanılmıştır. Yine Eğil'de kale dibindeki tarihi kilisenin kalıntılarındaki taşlar sökülüp Çapan Camiinin yapımında kullanılmıştır.

Eğil'in zengin geçmişini günışığına çıkartmak ve halkımızın o zengin kültür mirasına ve tarihi değerlerine sahip çıkması ve bu tarihi değerlerin gelecek kuşaklara aktarılması için bu çalışma bir başlangıç olarak kabul edilmeli.

Mısır'da görevliyken, Naci Güler ağabeyimin Eğil Beylerinin (Hükümdarlarının) seceresinin bir kopyasını bana tercüme ettirmek istemesi bu eserin yazılmasına vesile oldu. Secere Arapçadan İngilizceye ve İngilizceden Türkçeye çevrildi. Çeviri yapıldıktan sonra secerenin önemli bilgiler içerdiği ortaya çıktı. Bu arada Eğil tarihi hakkında başka kaynaklardan bilgiler topluyor¬dum. Secere ile diğer tarihi bilgilerin karşılaştırması yapıldı ve bu bilgiler kronolojik bir sıraya konularak bu eserin ortaya çık¬ması sağlandı.

Nusret Aydın