Tunceli Kanunu (1935) ve Dersim Jenosidi

ÖNSÖZ

Tunceli kanunu (1935) ve uygulaması, Türk sömürgeciliğinin boyutlarını, cüretini, Kürt ulusuna ve emekçi yığınlarına meydan okumasını göstermesi bakımından son derece önemli bir olgudur. Öte yandan, Tunceli kanunu ve uygulamalarının, insanlar tarafından nasıl algılandığının ve kavranıldığının araştırılması da önemlidir. Bu konudaki inceleme. Türk üniversitesinin, Türk profesörlerinin, Türk yazarlarının, kısaca Türk düşüncesinin bilimsizliğini, olgulardan kopulduğunu, bilimsel düşünce sürecine darbeler vurmada ne kadar ileri gittiğini, ışıksızlığını, resmi ideoloji karşısındaki dalkavukluğunu göstermesi bakımından ayrıca önemlidir. "Sol"un ve "sosyalist" hareketin, Tunceli Kanunu'nu ve uygulamalarını algılama ve kavrama biçimi ise en hafif ifadesiyle utanç vericidir.

Tunceli Kanunu ve uygulaması, Cumhugyet tarihinden seçtiğimiz beşinci olgudur.* Araştırmada, kanunla ilgili meclis görüşmeleri, kanunun gerekçesi verildikten sonra, bu olguya ilişkin olarak. Türk üniversitesinin, profesörlerinin, düşünürlerinin ve yazarlarının Türk solunun görüşleri, olguyu nasıl algıladıkları ve kavradıkları ele alınıp eleştirilmiştir.
Bu arada, Kürdistan'daki, özel olarak da Dersim'deki jenosid uygulamaları çeşitli kaynaklardan yararlanılarak sergilenmeye çalışılmıştır.

Ankara, Nisan 1977
İSMAİL BEŞİKÇİ

* Daha öncekiler için bk. Bilim yöntemi, Türkiye'deki uygulama 1. Kürtlerin mecburi iskanı, Yurt kitap-yayın, Ekim 1991, İstanbul, 205 s.
Bilim yöntemi, Türkiye'deki uygulama 2. Türk tarih tezi, güneş- dil teorisi ve Kürt sorun, Yurt kitap-yayın, Kasım 1991, Istanbul, 216 s.
Bilim yöntemi, Türkiye'deki uygulama 3. Cumhuriyet Halk Fırkası’nın tüzüğü (1927) ve Kürt sorunu, Yurt kitap-yayın, Aralık 1901, İstanbul, 248 s.

12 yıl 8 ay sonra
İKİNCİ ÖNSÖZ

Bu inceleme 1977 yılının Nisan ayında basılmaya hazır bir biçimde Komal yayınevi'ne teslim edilmişti. Lucien Rambout'nun, 1977 yılında yayınlanan, "Kürdistan (1918-1946)" isimli eserinin son sayfasında da, Komal yayınevi’nin bir ilanı olarak yakında yayınlanacağı duyurulmuştu. 1977, 1978, 1979, 1980 yıllarında çok da iyi anlayamadığım nedenlerden dolayı kitap yayınlanmadı. 12 Eylül dönemindeyse bu ihmalkarlık daha da kötü bir sonuca ulaştı. Çünkü, 1981 yılı başlarında, yayınevi bu incelemeyi kaybetti.

Bunun yazar için ne kadar büyük bir darbe olduğu açıktır. Moral bozucu, boğucu, ileriye dönük çalışmaları tıkayıcı bir olgu...
Bu, yayınlanmak için hazırlanmış bir incelemeydi. 1976-1977 koşullarında yazılmıştı. 1977'de yaymlanacaktı. 0 günkü koşullarda yayınlanmaması büyük bir kayıp oldu.

Bu yeni inceleme ise yeniden yazım değildir. 1976-1977 yıllarında hazırlanan notlardan ve müsvettelerden yararlanılarak kaleme alınmıştır. Notlarda ve müsvettelerde hiçbir değişiklik yapılmamıştır. 1977 koşulları dikkate alınmıştır. Bu bakımdan okuyucuların 1977 yılında yayınlanmış bir incelemeyi okuyormuş gibi düşünmeleri ve davranmaları, o günkü koşulları dikkate almaları gerekir kanısındayım.

Bugünkü koşullarda böyle bir incelemeye girişmek, kuşkusuz, daha farklı bir metni ortaya çıkarabilir. En azından bazı kavramlara, bugünün koşullarını dikkate alan anlamlar yüklenebilir. Fakat daha önceki ve daha sonraki çalışmaları dikkate alarak, incelemenin yeniden kaleme alınmasında, 1977 koşullarını göz önünde bulundurdum. 0 günkü notları ve müsvetteleri olduğu gibi kullandım. Böyle davranmayı daha yararlı buldum.

Belge uluslararası yayıncılık'a bu incelemeyi gün ışığına çıkardığı için teşekkür ediyorum.

Ankara, Aralık 1989
İsmail Beşikçi