Giriş
Kürdistan, Kürt halkı, bu halkın özlemleri, bu halkın Halife ve Padişaha karşı başkaldırmalarının nedenleri, Ittihatçılar, Kemalizme karşı başkaldırmaları... Bunlar dünya nüfusunun büyük bir bölümü için fazlasıyla belirsiz kavramlardır.
Bu çalişmanin amacı uygar dünyaya Kürdistan'ın ve Kürt halkının köklerini, geçmişini ve bu gününü tanıtmak, Kürtlerin muzaffer Avrupa ve Türkler tarafından işlendikleri gibi ele alınıp incelenmeye deşer olup olmadıklarını göstermek, Türklerin iftiralarını ve nezaketsizliklerini ortaya koymaktır.
Kürtlerden bahsetmek gerektiği için, onları bizzat kendimiz tanıtmak yerine sözü Kürtler ve Kürdistan üzerine bilgi sahibi olan Avrupalı seçkin oryantalistlere bırakmayı daha uygun buluyoruz.
Sayın Alexandre Jaba 1860 yılında yayımlanan "Recueil de notices et rêcits Kurdes" adlı eserinde şöyle yazıyor: Eskiden Kürdistan'da çok sayıda okul vardı ve buralarda bilim adına faaliyetler yürütülürdü. Kürdistan'ın tüm şehirlerinde, tüm beldelerinde, tüm kasaba ve köylerinde bir, iki, üç, hatta bazen daha fazla okul görmek mümkündü.
Bunun nedeni yönetenlerin ve yaşayanların birbirleriyle yarışırcasına okullara ve bilginlere sahip çıkmasıydı. Küçüğüyle büyüğüyle Kürdistan'da herkes değerlerine, sanata ve bilime saygı duyuyordu. Cizre'de, Amêdi'de, Soran'da, Siirt'te ve diğer yerlerde seçkin öğretmenler vardı. Lisans sahibi olabilmek için on iki ayrı ders almak gerekiyordu. Okullar, öğretmenler ve okuyanlar hemen hemen bütünüyle ortadan kayboldular ya da bugün çok azı iyi durumda.
Sayın B. Nikitine "Quelques observations sur les Kurdes" (Kürtler üzerine birkaç gözlem) adlı çalişmasinda şöyle yazıyor: Yaşantıları hakkında bir saptamada bulunmak gerekirse, fuhuşun Kürtlerde tanımsız olduğunu ve bu durumu tarif etmek için Kürtlerin Türkçeden kelimeler almak zorunda kaldıklarını bildirelim.
Kürtlerde aile olgusu vardır, genellikle tekeşlidirler ve ev içinde kadının otoritesi sözkonusudur. Evi yöneten kişi kadındır ve evin içinde onun sözü geçer; yemek sırasında payları bölüştüren odur ve onun izni olmadan yemeğe başlanmaz. Kocasının yokluğunda misafirleri ağırlayan odur ve misafirlerle özgürce yemek yiyip sohbet edebilir. Müslümanlarda olduğu gibi örtünmez. Diğer Müslümanlarda evlilik görücü usulü, istemdışı yapıldığı halde, Kürtler severek evlenirler ve nişanlılar düğünden önce birbirlerini görüp tanırlar. Gündelik hayatta Kürtler tarımla ilgilenirler. Kürdistan'ın ıssız bölgelerinde gezinirken, Kürtlerin verimsiz dağlardan inatla zenginlikler elde edebilmek için ne kadar güç işlerle uğraştıklarını görmek şaşırtıcıdır... |