Mem û Zîn

İçindekiler

Giriş Yerine Önsöz/13

Birinci Bölüm
Ana Hatlarıyla Ehmedê Xanîve Eserleri / 17

1. Ehmedê Xanî (1650-1707) /19
1.1. Kısaca Hayatı / 19
1.2. Yaşadığı Dönem ve Etkileri / 20

2. Eserleri / 22
2. 1. Nûbehara Biçûkan/22
2. 2. 'Eqîdeya îmanê / 27
2. 3. Dîvan /30
2. 4. Mem û Zîn / 39
2.4. I.Adı / 39
2. 4. 2. Meme Alan ile ilgisi / 40
2. 4. 3. Orijinalitesi / 44
2. 4. 4. Bölüm ve Beyit Sayısı / 45
2. 4. 5. Mesnevi tarzında yazılışı /45
2. 4. 6. Bazı Edebî Sanatlar / 52
2.4. 6. 1. Cinas / 53
2. 4. 6. 2. iştikak / 54
2.4. 6. 3. Kalb / 54
2.4. 6. 4. Rücû' / 54
2. 4. 6. 5. Nida' / 55
2.4.6. 6. İstifham / 55
2.4. 6. 7. Tezat / 55
2. 4. 6. 8. İktibas / 56
2. 4. 6. 9. Telmih / 57
2. 4. 6. 10. Tenasüb / 58
2. 4. 6. 11. Kinaye / 58
2.4. 6. 12. Hüsn-i Ta'lîl / 59
2.4. 6. 13. Mübalağa / 59
2. 4. 6. 14.Tecahul-i Arif / 59
2. 4. 6. 15. Teşhis ve İntak / 60
2.4. 6. 16. Teşbih / 61
2.4. 6.17. İstiare / 62
2. 4. 6. 18. Diğerleri / 63
2. 4. 7. Dil Yapısı / 64

İkinci Bölüm
On Kategoride Mem û Zîn Terminolojisi / 65
1. Aşk Terminolojisi / 67
1.1. Aşk için Kullanılan Terimler / 67
1.2. Sevgili İçin Kullanılan Terimler / 67
1.3. Sevgilinin Güzellik Unsurları - Organları / 68
1.3. 1. Por: Saç / 68
1.3.2. Çehv - Çav: Göz / 69
1.3.3. Xemze: Yan bakış, gamze / 69
1.3.4. Ebrû: Kaş / 69
1.3.5. Mujgan: Kirpik / 70
1.3. 6. Rû, rux,'îzar. Yüz ve Yanak / 70
1.3. 7. Xal: Ben / 71
1.3.8. Xet: Hat; Ayva tüyleri / 72
1.3.9. Dev - Dehan: Ağız / 72
1.3. 10. Leb - Lêv: Dudak / 72
1.3.11. Zeqen: Çene / 73
1.3. 12. Qed - Qamet: Endam – Boy / 73
1.3. 13. Dendan: Diş / 74
1.4. Âşık İçin Kullanılan Terimler / 74
1.5. Aşk Hikâyeleri / 75

2. Tasavvuf Terminolojisi / 77
2. 1. Bazı Tasavvufî Tipler / 78
2.2. Bazı Tasavvuf! Kavramlar / 78
2. 3. Tasavvuf! Mecaz ve Semboller / 79
2. 3.1. Sevgili ve Müştemilatı İle ilgili Tasavvuf? Mecaz ve Semboller / 79
2. 3. 2. Şarap ve Müştemilatı ile ilgili Tasavvuf? Mecaz ve Semboller / 79

3. Astronomi ve Astroloji Terminolojisi / 81
3.1. Felekler / 82
3.1.1. Seb'ê Şeddad: Yedi Büyük Felek / 82
3. 1.2. Neh Felek/Neh Sedef: Dokuz Felek / 82
3. 1.3. Felekle İlgili Kullanılan Benzetme Unsurları / 82
3. 2. Sitare – exter – kewkeb - necm: Yıldızlar / 83
3. 3. Seyyare: Gezegenler / 85
3.3.1. Keywan – Zuhel - Sekendîz: Satürn / 85
3. 3. 2. Bercîs - Muşterî: Jüpiter / 86
3.3.3. Zuhre - Nahîd: Venüs / 86
3.3.4. Utarid: Merkür / 86
3. 3. 5. Mirrîx: Merih / 87
3. 3. 6. Heyv – Qemer – Meh – Mahîtab – Bedir - Hilal (Ay) / 87
3. 3. 7. Roj – Xurşîd - Afîtab (Güneş) / 88
3. 4. Burç: Burçlar / 88

4. Müzik terminolojisi / 91
4. 1. Müzik Aletleri / 91
4. 2. Müzik Makamları / 92
4. 3. Gruplar ve Oyunlar / 94
4. 3. 1. Mehter / 94
4. 3. 2. Govend (Halay), Berîte, Sema / 94
4. 3. 3. Reqs (Raks) / 94
4. 3. 4. Çerx (Çark) / 95
4. 4. Kişiler ve Sıfatlar / 95
4. 5. Sesler / 96
4. 5. 1. Zîr / 96
4. 5. 2. Bern / 97

5. Flora (Bitkiler Âlemi) Terminolojisi / 99
5. 1. Ağaçlar/99
5. 2. Çiçekler/100
5. 3. Meyveler/100

6. Fauna (Hayvanlar Âlemi) Terminolojisi / 101
6. 1. Kuşlar/101
6. 2. Sürüngenler, Böcekler, Balıklar/102
6. 3. Dört Ayaklı Hayvanlar/102

7. İblis Terminolojisi / 103
7. 1. iblîs İle ilgili Kur'an Eksenli Çoğunluğun Görüşü /103
7. 2. iblis ile ilgili Radikal Mistik Görüşleri / 103
7. 3. iblîs ile ilgili Yezidilerin Görüşleri /104
7. 4. Mem û Zîn'de iblîs ile İlgili Xanî'nin Görüşü/104

8. Ontoloji ve Diyalektik Terminolojisi / 107
8. 1. Ontoloji / 107
8. 1. 1. Muhammedi Nûr / 107
8. 1.2. Varlıklarda Vacip-Mümkıin Kategorisi / 108
8. 1.3. Heyûla / 109
8. 2. Diyalektik / 109

9. Cinsel Terminoloji / 111
9. 1. Mem İle Zîn Arasında / 111
9. 2. Tacdîn ile Sitî Arasında / 113

10. Kürt Realitesi ve Newroz Terminolojisi / 115
10. 1. Kürt Realitesi / 115
10. 2. Kürt Dili ve iktidarla ilişkisi / 121
10. 3. Nevvroz / 122

Üçüncü Bölüm
Mem Û Zîn'in Çevirisi Ve Kavramsal Tahlili / 125
1. Dibace (Giriş) / 127

2. Te'dadê nî'metşimarî û tekrarê şukirguzariya Bari - di sûretê ayînedarî û perdeberdariya Perwerdigarî - da digel îxtîtama bi munacatek muxteserê Kürdi (Eğitici Allah'la aradaki perdeyi kaldıracak bir ayna tutma - Allah'ın nimetlerini sayma ve ona şükretmeyi tekrarlama - Ayrıca bu bölümü kısa bir Kürtçe münacat ile tamamlama) / 131
3. Di ne'ta qelemê mcsnû'at serdefterê mewcûdat - Û aqilê me'qûlat û pêşdestê mexlûqat - Hezretê Seyyidu'ssadat - el-Mustefa 'eleyhi efdelu's-selewat (Yaratıkların kalemi ve varlıklar defterinde başat Akılla idrak edilenlerin aklı ve yaratıklara berat Efendiler efendisi fahr-ı kâinat Muhammed Mustafa'nın na'tıdır; ona en iyi salat) / 139
4. Îstîd'ayê şefa'et û îstîşfa'ê mexfîret - Ji cenabê sahibe serîrê şefa'et - Di sûretê mîTace da bi bal hezretêizzet (Şefaat dilemek ve günahların affını talep etmek - Bunu şefaat tahtının sahibi olan zattan dilemek - Yüce’ Allah'a doğru miraç şeklinde dile getirmek) / 147
5. îş'ara medîheta tewaifê di Kurdan e - bi şeca'et û xîretê - izhara bedbextî û bêtali'iya wan e - digel hinde semahet û hemiyyetê (Cesur ve gayretli Kürt topluluklarını açıkça - övme bunca cömertliklerine ve milli onurlarına rağmen – bu toplulukların ne kadar bahtsız olduklarını ve - şanssız yaşadıklarını açık bir şekilde dile getirme) / 151
6. Sebebê nezma kitêbê bi vî ezmanî / Bi sûretê şekwaya ji dewranî - U giliya ji ebnaê di zemani - Ku li bal wan yeksa ne hunerdanayî digel 'eyba nadanî (Kitabı bu dille nazmetme gerekçemiz - Bu şekilde zamandan şikâyetimiz - Ve zamanımızın insanlarına serzenişimiz - Ki onlar için aynıdır sanat bilgisi ve bilgisizlik ayıbı) / 157
7. Fîhristê seraxazê kîtabê exbar - îş'ar û ne'tê elqab û asar - Di sûretê î'tîraf û îqrara bi 'ecz û înkîsarê – Digel î'tîzara guftarê (Haberler kitabının başlangıç fihristi - Lakap ve eserlerin övgüyle ilan edilişi - Acizlik ve ümitsizliği itiraf edip dile getirme - Söylenen sözlerden dolayı da özür dileme) / 163
8. Mebdeê meqale di ne'ta hakimê Buhtanê xwudan îqbal / Emir Zeynedîn bin Emîr Ebdal - Digel wesfa herdu hemşîreêd wî sahib cemal în û Sitî yêd bêmîsal (Makalenin başı Botan'ın saadetli hükümdarının vasfıyla ilgilidir Emîr Abdal'ın oğlu olan bu hükümdarın adı Zeynedîn'dir Güzellik sahibi iki kızkardeşinin vasıflarından da bahsedilir - Ki bu kızkardeşler emsali bulunmayan Sitî ve Zîn'dir / 171
9. Tehsîna Qumaş û kelayê walayê husna hebîban e 'umûmen - Te'rîda cewherê bihayê cemala Sitî û Zînan e mexsûsen (Genelde dilberlerin kıymetli kumaş değerindeki güzellikleri hakkında - Özelde de Sitî ve Zîn'in güzellik değerlerinin cevherleri hakkında) / 179
10. 'Etfê 'enan û lîcam - Bi ser encamê kelam (Yular ve gemi geri çekme - Sözün artık sonuna gelme) /181
11. Dastana beyana Newroza Sultanî - Tesmiyeê mewsimê surûr û şadimanî - Bi mersûmê qedîmê Kurdistanî Ku wan digotê sersal 'Ed di kiri n bi 'îdê wîsal (Sultanî tarzdaki Newroz destanının açıklanması - Sevinç ve mutluluk mevsimi olarak adlandırılması Bunun Kürdistan'ın eski âdetine göre kutlanması - Ki onlar buna yılbaşı diyorlardı Onu kavuşma bayramı sayıyorlardı) / 185
12. Bi derketina şehiriyan e bi deştê - |i bo syrana sersal û geştê (Şehir halkının ovaya doğru dışarı çıkmaları - Seyretmek için Yılbaşı Bayramını ve kırları) / 189
13. Murexxesbûna wuşaqan bi gulşena sersalê - Rexbetkirina wan bi bazara husn û cemalê (Uşaklara yılbaşı gülşenine gitme izninin verilmesi - Onların güzellik ve aşk pazarına rağbet göstermesi) /191
14. Mulaqîbûna Tacdîn û Meme bi Sitî û Zînê - Mustexriqbûna wan e di behra işq û evînê (Tacdîn ve Mem'in Sitî ve Zîn'e rastlamaları - Onların aşk ve sevda deryasında boğulmaları) / 193
15. Hişyariya Memê û Tacdîn e ji bêhoşî û mexmûriya şeraba eşqê - Agahî û xeberdariya wan e ji sebeb û wasîteê wemqê (Mem veTacdîn'in aşk şarabının sarhoşluk ve mahmurluğundan uyanmaları - Onların sevdanın sebep ve vasıtaları hakkında bilgi sahibi ve haberdar olmaları) / 199
16. Mu'awedeta Sitî û Zînê ji sersal û geştê - Îstîtla'a Dayeê li macera û sergüzeşte (Sitî ve Zîn'in yılbaşı bayramı ve geziden dönmesi Dadı'nın macera ve serüven hakkında bilgi edinmesi) / 205
17. Tekrar îstîxbara Dayeê ji kunhê macerayê Tesrîhê teqrîra wan e ji keyfiyeta te'sîra hewayê (Dadı'nın maceranın gerçek yönüyle ilgili tekrar bilgiler elde etmesi Zîn ve Sitî'nin de aşkın onları nasıl etkilediğini açıkça dile getirmesi) / 211
18. Tefehhus û tefaula Dayeê ji remmalî - ji keşfa heqîqeta wî ehwalî (Dadının falcıdan muayene ve fa! açmasını talep etmesi /Bunu o gerçek durumların ortaya çıkması için istemesi) / 215
19. Dewlet û teqrîra remmalî ye ji bo Pîrê - Muwafiqê ma fî demîr û muxalifê teqrîrê (Falcının Dadı'ya karşı siyaset yapması ve durumu anlatması - Bunun Dadı'nın içinden geçene uygun, anlattıklarının tersi olması) / 217
20. Hemsuhbetiya wişaqan bi hemxelwetiya muştaqan - Waqifiya wê ye li ser weqtê 'uşşaqan (Gençlerin, sevgililerinin sırdaşı olan Dadı'yla sohbet etmesi - Onun, âşıkların âşık oldukları zaman hakkında bilgiler edinmesi) / 223
21. Vegeriyana Dayeê vi bal dildaran - Agehkirina wan e ji îsm û resmê birîndaran (Dadı'nın âşıkların yanına dönmesi - Onlara yaralıların ad ve özellikleri hakkında bilgi vermesi) / 227
22. Şîfabexşiya tebîb li derdê 'elîlan - Şefqet û merhemeta Mîr li halê zelîlan (Doktorun hastaların derdine şifa bahşetmesi - Mîr'in zavallıların hâline acıyıp merhamet etmesi) / 231
23. 'Erûsiya Sitî ji boTacdînî - Tehyîeê esbabê şahiyê ji bo tehniya xemgînî (Sitî'nin Tacdîn için gelin olması - O gamlının sevinmesi için eğlence takımının hazırlanması) / 239
24. Meqalê îştî'alê şem'ê cemalê mehbûb e - Meqamê întîqalê îştîxalê wîsalê metlûb e (Sevgilinin güzellik mumunun parlaması makalesi - istenen kavuşma meşguliyetine intikal etme süresi) / 247
25. Wusûlê Ke'beê murad û tewaf e - Û husule meqsed û meramê zîfaf e (Murat Kabe'sine kavuşma ve onu tavaf etme - Ve zifafla ilgili amaç ve arzuyu gerçekleştirme) / 251
26. Hîleperdazî û fîtneengîziya Bekir e ji hesed û şerîriya li Tacdîn - Ku bi wî sebebî Mîr neda Meme Zîn (Tacdîn'i kıskanan ve kötülüğünü isteyen Bekir'ir hilebazlığı ve fitnesi - Bunun da Mîr'in Zîn'i Mem'e vermemesi için bir neden teşkil etmesi) / 257
27. Naumîdiya Zînê ye ji dewleta weslet û hedretê - Derdemendiya wê ye ji kurbeta fîrqet û hesretê (Zîn'in vuslat ve kavuşma nimetinden ümidini kesmesi - Onun ayrılık ve hicran üzüntüsünden dolayı dert çekmesi) / 265
28. Hemdemiya Zînê digel xeman - Bi sebebe nîfaq û naî'tîmadiya hemdeman (Zîn'in gam-kederlerle arkadaşlık kurmuş olması - Bunu, arkadaşlarının ikiyüzlülüğü ve güvensizliğinden yapması) / 271
29. Mu'atebeya Zînê digel Sitiyê - Gazindeya horiyê ji periyê (Zîn'in Sitî'ye serzenişte bulunması - Hurî'nin Perî'den şikâyetçi olması) / 273
30. Mukalemeê hemrazâ şem'e - Mudavvemeê xwûnrîzê dem'e
(Zîn'in, sırdaşı mum ile konuşması - Sürekli kanlı gözyaşlarını akıtması) / 275
31. Bilbiliya Zînê ye digel pervvaneê - Perwaniya wê ye digel dîwaneê
(Zîn'in perwane ile bülbülleşmesi - Onun deliye karşı pervaneleşmesi) / 277
32. Mecnûniya Meme ye ji işqa Leş layê - Wamiqiya - vî ye ji derdê 'Ezrayê
(Mem'in Leyla'nın aşkından Mecnunlaşması / Onun Azra'nın sevdasından Vamıklaşması) / 279
33. Muxatebiya Memê ye digel şetê Cizîrê Mucawebeya ji işqa bênezîrê
(Mem'in Cizre nehri ile karşılıklı konuşması O benzersizin aşk ile ilgili diyalog kurması) /281
34. Mubaheseya Meme ye digel ba - ê - Hewadariya wî ye digel hewayê
(Mem'in rüzgâr ile konuşması Onun hava ile hevadar olması) / 283
35. Mucadeleya Memê ye bi dile kul ra  -  Muharebeya penvaneê bi bülbül ra
(Mem'in yaralı gönül ile mücadelesi! Pervanenin bülbül ile savaşa girmesi) / 287
36. Çûna Mîr Zeynedîn e bi seyd û ney îrê - Azadiya Memê ü Zîn e ji qeyd û zencîrê
(Mîr Zeynedîn’in av ve avlanm.na gitmesi - Mem ve Zîn'in pranga ve zincirden kurtulması) /293
37. Dastanê bostane cennetnîşan e mîran - Ku bîıye "mecmeu'l-behreyn"a işqa herdu dilfikaran "Metleu'nneyyîreyn"
a şcwqa husna herdu gııl'îzaran
(Mirlerin cennete benzeşen bahçesinin hikâyesi - Ki olmuş iki gönlü yaralının iki aşk deryasının bileşkesi
Yine olmuş iki gül yanaklının güzellik ışığının yükseltisi) / 297
38. Rehaiya Zînê ye ji qeyda te'elluqa exyaran - Tenhayî û tekelluma wê ye digel belg û daran (Zîn'in "ağyar"ın zincirine bağlı olmaktan kurtulması - Onun yalnız kalması, yaprak ve ağaçlarla konuşması) / 299
39. Teqadayê da'îyeê dîdarê dildar û mulaqat - ji bo Memê jar ji cenabê "Wahibu'l-meram" û 'Qadî'l-hacat” (Sevgiliyi görmek ve onunla görüşmek için zavallı Mem'in gerekçeli karar vermesi - Bunun da muratları veren ve ihtiyaçları gideren Allah tarafından gerçekleştirilmesi) / 303
40. Vegeriyana Mîr û mirzan e ji şîkarê - Serxweşiya Memê û Zîne ye bi meya dîdarê - Bêxeberiya wan e ji serdahatina Mîr di weqtê êvarê (Mîr ve efendilerin av partisinden geri dönmeleri - Mem ve Zîn'in görüşme şarabıyla sarhoş olmaları Mîr'in akşam onları yakalamasından habersiz oluşları) / 309
41. Rabûna Tacdîn e ji Dîwanê di - vê demê da - Sohtina mal û milkan e di rêya Memê da
(Tacdîn'in o sıralarda Dîwan'dan kalkması - Evini ve mülkünü Mem'in uğruna yakması) / 315
42. Agahiya Mîr e li işiqbazî û yarıya Mem û Zinan - Bi ifşa û îlqaya neyaran û muzebzebînan (Düşmanların ve ikiyüzlülerin söz taşıyıp dedikodu yapması - Böylece Mîr'in Mem ve Zîn'in aşklarından haberdar olması) / 319
43. Setrencbaziya Memê ü Mîr e bi şertê dilxwaz - Vcdana damê tezwîr e ji bo keşfe raz (Sevgiliyi söylemek şartıyla Mem ile Mîr'in satranç oynaması - Sırrın ortaya çıkması için hilebazca bir tuzağın kurulması) / 323
44. Xulûsiyet û xilasiya Memê ye di xelweta zîndanê da ji sîfatêd heywanî - Müşareket û muşakeleta wî ye bi xelqêd ruhanî (Mem'in zindanda arınarak hayvani özelliklerden kurtulması - Onun ruhanî varlıklar arasına katılarak onlarla yaşaması) / 329
45. Me'yûsiya Zînê ye bi sebebe mehbûsiya Memê - Me'nûsiya wê ye bi xem û derb û eleme (Mem zindana atıldığı için Zîn'in ümitsizliğe düşmesi - Onun artık gam, darbe ve acılaria arkadaşlık etmesi) / 335
46. Tehewwura Tacdîn e ji xîreta birayî - Meşwereta digel biran e li xilasiya bênewayî (Tacdîn'in kardeşlik hatırı için kızması - Zavallı Mem'i kurtarmak için kardeşlerine danışması) / 339
47. Te'essub û tedarika Tacdîn û biran e bi emrê xîretê - Siwariya wan e li hespê hemiyyetê (Tacdîn ve kardeşlerinin gayret gereği taraf tutup hazırlanmaları - Onların hamiyet atlarının sırtına binmeleri) / 343
48. Tedbîra Bekir e ji bo def'a mezennet û 'înadê - Tezwîra wî ye ji tirsa fîtne û fesadê (Kuşku ve inada yer vermemek için Bekir'in önlem alması - Karışıklık ve fesat çıkacak korkusuyla olayı çarpıtması) / 347
49. Nesîheta sahibxeredê pirmered ê dilkul - Ji bo Mîrê bêtemîz ê sadedil (Garaz sahibi, ruh hastası ve gönlü yaralı Bekir'in nasihat etmesi - Bu nasihati iyi ile kötüyü ayırt edemeyen safdilli Mîr'e yöneltmesi) / 351
50. Ruxsetdana Mîr e li dîtina dildarî - Bêhişbûna Zînê ye ji zewq û şewqa dîdarî (Sevgilisini görmesi için Mîr'in Zîn'e izin vermesi - Onu görme zevk ve arzusundan Zîn'in kendinden geçmesi)
/ 355
51. Tewsiye û tedareka Zînê ye ji bo sefera axretê - Teheyyuê esbabê cihaz e ji bo 'erûsiya cennetê (Ahret yolculuğu için Zîn'in vasiyetini yapıp hazırlanması - Cennet gelini olması için eşya ve çeyizini hazırlaması) / 363
52. Peşîmaniya Mîr Zeynedîn e li mehebbeta Mem û Zînan - Merhemeta wîye li halê nazenînan - Mirina Memê ye bi axiftina birînan (Mîr Zeynedîn'in Mem ve Zîn'in aşkına yönelik yaptıklarından pişman olması - O nazeninlerin durumuna üzülerek merhamet etmesi - Yaraların dile gelmesiyle beraber Mem'in ölmesi / 369
53. Te'ziye û me'tem û mersiye û şîwana Memê şehîd e - Mirina Bekirê şeqî bi destê Tacdînê se'îd e (Şehit Mem'in yası, matemi, ağıtı ve şivan - Eşkıya Bekir'in Tacdîn tarafından öldürülmesi) / 379
54. Îltîmas û îstîd'aya Zînê ye ji bo Bekirê mufsid ra - 'Uzurxwahiya wê ye ji bo ewê mulhid ra (Zîn'in bozguncu Bekir için rica ve istekte bulunması - O Allah tanımaz için bir takım mazeretler bulması) /383
55. Techîz û tekfin û tedfîna Memê mehrûmê xemgîn e - Hemnefes û hemqefesbûna bi fewta Zîna nazenîn û xemrevîn e (Gamlı ve bahtsız Mem'in cenaze merasimi, kefenlenmesi ve gömülmesi - Nazenin ve gam dağıtıcı Zîn'in ölümüyle beraber onunla aynı soluğu vermesi) / 387
56. Teswîlê tefawut û îxtîlafê xîlqet e - Temsîlê teqadayê siriştê tînet û fitret e (Yaratılışta var olan zıtlık ve diyalektiğin izah edilmesi - Karakter ve cibiliyyetin ortaya çıkmasına örnek verilmesi) / 395
57. Mîsalê serencamê benî Adem û mal ne bi heseb zahire sûretê hal e - Belkî mute'elliqê me'na û mewqûfê meşiyetê Zu'l-Celal e İnsanoğlunun ve malın şimdiki şekilde olmayan sonucunun misali - Bilakis Ulu Tanrı'nın iradesine bağlı olan uygun manevî hâli) / 397
58. Ispatê xewas û kemalê cewherê işq e - Ku kîmyeyê ekber û kîbrîtê ehmer e ji bo xwudanî - Lewra behîme û dirende jû şeyatînê dikite melek di nefsa însanî Bu, aşk cevherinin özellik ve üstünlüğünün ispatına dair bir bölümdür - Ki aşk kendi sahibi için hem en büyük kimya hem de kırmızı kükürttür - Zira hayvan, yırtıcı ve şeytanları bile insan kişiliğinde meleklere dönüştürür) / 403
59. Beyanê meratib û medaricê sülük û wusûl îlellah - Û merasime "fenayê fillah" û "beqayê bîllah" (Mertebe, derece, sülük ve Allah'a kavuşmanın izah edilmesi - Ve Allah'ta yok olma ile Allah'la baki kalmanın kaideleri) / 407
60. Xatimeya kitab û nameê - Di suretê xîtaba digel xameê - Herçend xered xetmê kelam e - Lâkin li mutekellimê îham e (Kitap ve nâmenin sona ermesi - Kaleme hitap şeklinde bitmesi - Gerçi amaç konuşmayı bitirmektir - Ama aslı konuşana işaret etmektir) / 417