Bîr, hejmar 4

Bîr, hejmar 1 [Kurdî, Diyarbakır, 2005]

Bîr, hejmar 3 [Kurdî, Diyarbakır, 2005]

Bîr, hejmar 4 [Kurdî, Diyarbakır, 2005]

Bîr, hejmar 5 [Kurdî, Diyarbakir, 2006]

Bîr, hejmar 6 [Kurdî, Diyarbakır, 2007]

Bîr, hejmar 4

Mehmet Konuk

Bîr reklamcılık - yayıncılık

Biz, "Kürt aydınlarının bırakınız üç bin yıllık tarihi, geriye dönük yüz yıllık tarihi yeterince araştırdığı söylenemez. Bu tespit geçmişin, resmi söylemin dışında titizlikle araştırılması ve yazılmasının tarihsel bir görev olarak omuzlarımızda durduğudur. Bunu söylerken tarihçi bir kimliğim yok. Tarihe olan ilgim bir aydın olmanın ötesinde değildir. Kürt toplumuna dayatılan statünün oluşum dönemini araştırmak, Cemil Gündoğan'ın deyimiyle "meslekten tarihçilere" düşen bir görevdir.

Tarihe yaklaşım her dönem hem tarihçilerin hem de ...

Naverok - içindekiler

1925 Kürt hareketinin yapısı ve hedefleri - Tahsin Sever / 7
Rola Hesenan û Xalid Begê Hesenî di dîroka Kurdistanê de - Mazhar Duderî / 44
Qada desthelatiya Serokê mîllî yê Kurd: Îbrahîm Paşa - Îsmail Heqî Şaweys / 55
Havêrkan Aşiret Konfederasyonu ve III. Haco isyanı III - Nezîrê Cibo / 62
Destkewtinî Komarî Kurdistan - Mehmud Mela Îzzet / 73
Pirsa sereke di pirsgirêka Kurd de - Îsmaîl Beşîkçî / 82
Di Mem û Zînê de Êzdiyatî - Hecî Cefer / 90
Pêdaçûnek li ser zaravasaziyê di Zimanê Kurdî da Reşîd Findî / 99
Refieksîf di Kurmancî de - Ergin Öpengin / 106
Ferhenga biwêjan a Enstitüye - Roşan Lezgîn / 112
Radyoya Kurdî li Yêrêvanê û bingehdanîna wê II (Bona 50. saliya Radyoya Kurdî yayêrêvanê) - Prof. Celîlê Celîl / 124
Mustafa paşayê yamolkî: Jîyan û rola wîya di nav hêza Netewa Kurd de - Rebwar Fatah / 144
Nivîsîn û alfabe di nav pêşiyên Kurdan de - Mamoste Qedrî / 149
Helbestvanên Kurd heta Baba Tabir - Mamoste Qedrî / 157
Çemkî endêşe le nêwan şîkîrdinewey deq û arastekirdinî mearîfî da - Ahmed Qeranî / 161
Ars poetîka - Mem Bawer / 169
Evîn û hesret û hizra bergirî di helbestên Osman Sebrî de - Mamoste Fehmi / 172
Helbesta Kurdî a modêrn û dîroka wê - Berken Bereh / 179
Helbest bûn dîwan - Receb Dildar / 189
Mewlidê kirdkî - Roşan Lezgîn / 195
Taybetiyên biwêjan - Şehmûs Aslan / 201
Gula qadan - Arêkerdox: Turgut Ersoy / 207
Serrastkirina xeletiyên hejmara sêyemîn (3.) / 213

PÊŞGOTIN

Xendevanên hêja,

Ev e, bi hejmareke dewlemend a BÎRê em dîsan bi hev re ne.

Çawan ku hûn jî dizanin BÎR, kovareke rewşenbîrî ya mewsimî ye. Lêbelê ji ber sedemên ne di destê me de, carînan dema derçûnê dirêj dibe, em pê re nagîjin ku tam di dema wê de kovarê bigehînin ber destê we. Lê em dixwazin ev yek bête zanîn ku em di warê xwe de qewî biyardar in.

Bêguman dinya bêrawestan her digere û pê re jî diguhere. Bi gotineke din "Tiştê ku naguhere guherîn bi xwe ye". Lêbelê her guherîn ne pêşkeftin e yan jî ne erênî ye, berovajiya wê jî mumkûn e. Carînan jî, guherîn bo hinekan erînî be, dikare bo yê dî neyînî be. Yan jî, bo hinekan pêşketin e, bo hinekên dî jî paşketin e. Yên ku di pêvajoya guherînê de dimeşin divêt li pêşiya xwe binihêrin. Ji bo ku pêşiya xwe baştir bibînin helbet divêt xwedî tecrübe bin. Tecrübe jî di bîrê/hafizayê de têne tomarkirin û parastin. Ji lewre her çi tiştê ku pêwendiya xwe bi neteweya kurd re hebe, bi taybet, her çi tiştê ku ji bo kamilbûn û pêşketina neteweya kurd dê bibe bingeh, kovara BÎRê dixwaze di bîra xwe de qeyd bike û bixine xizmeta neteweya kurd. Divêt bête zanîn ku xizmeta bo gelê xwe, fîdakariya bo neteweya xwe ji layekî ve xizmeta însaniyetê ye jî...

Gelê kurd ji tarîtiya dîrokê bigire heta bi roja îroyîn her tim li vî welatî, li ser vê erdnîgariya ku navê xwe ji peyva "kurd" girtiye, ango li Kurdistanê, bi ketin û rabûnan be jî, jiyana xwe her berdewam kiriye û dê berdewam be. Erdnîgariya dîrokî ya kurdan, demeke dûr û dirêj bûye qada şer û desthilatiya nifûza hêzên îpmperatoriya Osmanî û Sefewî û Ûris û Ereban. Wek tê zanîn piştî belavbûna dewleta Osmanî û Rusyaya Qeyser, bi dawîlêhatina Şerê Cîhanê yê yekem re bi serkêşiya Britanya û Franseyê hêzên emperyal ên rojavayî li herêmê bicî bûn. Li Rusyayê jî bi serketina Şoreşa Oktobirê, Bolşewîk bûn desthilat. Di encama bazarkirinên dijwar de desthilatiya Brîtanya û Bolşewîkan (Sovyetê) li ser rewşa miletên bindest û nexşeya siyasî ya Rojhilatanavîn û Qafqasan li hev hatin. Di nexşeya siyasî ya nuh a Rojhilatanavîn de kurd wek miletekî bêdewlet û bindest hatin hiştin ku ev rewşa ne rewa, ango meseleya kurd ji wê rojê de ye girîftek e. Bêguman têkçûna Komara Mahabadê jî encama vê lihevhatinê bû. Piştî ku Yekitiya Sovyetan di sala 1992an de têkçû, vê carê bi serkêşiya Dewletên Yekgirtî yên Amerîka (DYA) û hevalbendên wî pêvajoya pêkanîna Projeya Mezin a Rojhilatanavîn dest pêkir.

Bêguman li ser Projeya Mezin a Rojhilatanavîn pirr tişt hatine gotin û nivîsandin, berdewam jî dikin. Em jî dixwazin li vê derê, di çarçoveya vê projeye de, derbarê hinek guhartin û bûyerên ku li vê dema dawîn rûdane çend gotinan bibêjin.

- Piştî têkçûna rejîma dîktatoriya teokratik a Efxanîstan û Baasîzma Iraqê, di pey re jî ji Lubnanê vekişandina hêzên çekdar ên Sûriyê, di herêmê de pêvajoya guhartinekî nuh da destpêkirin. Her weha di rojevê de jihevdexistina rejîma teokratîk a îranê û pê re jî yâ Sûriyeya Baasî li ber derî ye. Dewletên herêmê ketine taya encama hilweşîna van rejîmên dîktator. Lewra ew dizanin, hilweşîna statukoyê çawan ku wan hejandiye, dê ev yek kûrtir bibe...

- Eger em vê pevçûna li Rojhilatanavîn wekî lîstikeke setrencê bifîkrin, her aliyekî ji bo ku rewşa xwe bihêztir bike û hemleyekî serkeftî pêk bîne, bi hemû mehareta xwe çi awantaj û pîyonên li ber destê wan hene kar tînin. Wisan dixuye ku li hemberî îhtimala lêdana Amerîkayê, Iran bi hewldanên xwe dixwaze di vê pevçûnê de Tirkiyê bêteref bike.

- Di vê pêvajoyê de Tirkiye jî li gor karaktere xwe dualî dilîze; ji aliyekî ve mesaj dide dewlet û miletên misilman ên herêmê û ji aliyê din ve, ji bo ku wekî mînaka Iraqê li dervayî pêvajoyê nemîne, dixwaze hemû hêz û șiyana xwe ya çekdarî û sîyasî, ji bo bihêzkirina pozisyon xwe û ligel Amerikayê beşdarbûna pêvajoya Iran û Siryeyê bikarbîne. Têkilîyên bi Hamasê re, bi gruba Sedr re, bi cemaetên şîî û sunnî yên Iraqê re, ji bo vê yekê ne. Her wiha, armanca bingehîn a van tevger û operasyonên eskerî yên li ser sînor jî ne pkk ye, ew tenê sedemek e. Di rastiya xwe de armanc, di çarçoveya çareserkirina pirsgirêka Kerkûkê de tehdîtkirin an jî çavtirsandina hukûmeta Kurdistana Başûr e, her wiha ligel Amerîkayê tevlî pêvajoya lêdana Iranê bûyin e.

- Di heman demê de ji aliye pkk û rêxistinên bi wê ve girêdayî ve, li ser navê projeya "Tirkiyeyîbûn"ê [hûn wekî tirkbûnê têbigîjin (!)] ji bo kêmtirîn daxwazan karanîna tûjtirîn rêbazan, ji siyaseta dewletê re rêxweşkirin e, jê wêdetir li ser hesabê kurdan ne tu tiştek e jî!...

- Bûyerên vê sala dawîn û bi taybetî jî ev çend mehên dawîn nîşan didin ku li Tirkiyê konsepteke nû dest pêkiriye û aktorê sereke yê vê konseptê jî wek her demî artêş e. Ev pêvajo jî wek pêvajoya 28ê Sibatê ye. Paşve gavavêtina AK Partiye bidomîne, dê aqubeta Partiya Refahê were bi serê wêjî.

Wisan diyar e ku ev pêvajo dê endametiya Tirkiyê ya bo Yekîtiya Ewropayê bixine xeterê û hemû pêkhatinên di çarçoveya muktesebata YE de bo demekî dirêj dê werin rawestandin.

Ji lewre encama vê pêvajoyê û guhartinên ku li Tirkiyê çêdibin dê ji her aliyan ve û bi her awayî bandorê li ser tevgera kurd bikin. Ji lewre me hêvî ev e, ku em ji her demî zêdetir hişyar bin, pêvajoya nû rast têbigîjin û xwedîtiyê li nirxên neteweya xwe bikin da ku gelê me careke din, sedsaleke din stûxwar nemîne. Dîsan hêviya me ev e, ku em ji bo paşeroja neteweya xwe bixebitin û divê ew reng û dirûb û nîşanên ku me dikin kurd, em ji wan re nebin biyanî...

Kovara BIRê di deste we de amûrek ji amûrên xizmetkirina neteweya kurd e, her wiha ji hêzdarkirina bîra me ya neteweyî û ji bo berfirehkirina pêlên rewşenbîrane re platformeke kurdewarî ye. Bi çi awayî dibe ew dizane, her kesê ku xwedîtiyê li kovara BÎRê dike, her kesê ku jê sûd werdigre, ew xizmetê ji xwe re û ji neteweya xwe re dike.

Bi hêviya ku em bi hejmareke dewlemendtir di xizmeta we de bin, niha bimînin di xweşiyê de.

BÎR

Mehmet Konuk
Seîd Veroj
Tahsin Sever
Mazhar Duderî
İsmail Heqî Şaweys
Nezîrê Cibo
Mehmud Mela Îzzet
Îsmaîl Beşîkçî
Hecî Cefer
Reşîd Findî
Ergin Öpengin
Roşan Lezgîn
Celîlê Celîl
Rebwar Fatah
Mamoste Qedrî
Ahmed Qeranî
Mem Bawer
Mamoste Fehmî
Berken Bereh
Receb Dildar
Şehmûs Aslan
Turgut Ersoy

Bîr, hejmar 4

Bîr

Bîr reklamcılık - yayıncılık
Bîr, kovara lêkolîn û lêgerînê
Araștirma - inceleme dergisi
Hejmar - sayı: 4, 23ê Gulan 2006

Ji Sê mehan carekê tête weşandin
Üç ayda bir yayımlanır

Bûha:7 YTL

Bîr reklamcılık - yayıncılık
Sahibi ve Sorumlu Yazıişleri Müdürü:
Mehmet Konuk

Redakte:
Roşan Lezgîn
Seîd Veroj

Tîprêzî-Mîzampaj: BÎR

e-mail: kovarabir@yahoo.com
kovarabir@hotmail.com

Şertên abonetîyê
Bo nêva welat salek 30 YTL
Bo derveyê welat salek 80 $

Çapxane/Matbaa:
Barıș Matbaa Mücellit
Davutpaşa cad. Güven Sanayi Sitesi
C. Blok No: 274, 275, 276
Topkapı / İstanbul

Tel:(0212) 6748528-29

Cîyê Rêvebirinê/Yönetim Yeri:
İnönü caddesi Magül İş Merkezi
No: 49
Dağkapı / Diyarbakır

Tel: (0412) 2287828

Berpirsyariya her nivîsê ya nivîskar bixwe ye.
Mesuliyetiya her nûşteyî ê nuştoxî bixo ya