Lozan Barış Konferansı Tutanaklar Belgeler, Takım I Cilt 2
AÜSBF
SBF Yayınları
Hazır bulunanlar:
Mm. Child, Amiral Bristol, Grew (Amerika Birleşik Devletleri); Marki Curzon of Kedleston, Sir Horace Rumbold (İngiliz İmparatorluğu); Mm. Barrere, Bompard (Fransa); Mm. Veniselos, Caclamanos (Yunanistan); Marki Garronl, Mm. Montagna, Lago (İtalya); Baron Hayasht, M. Otchlai (Japonya); Mm. Duca, Diamandy (Romanya); Mm. Nintchitch, Spalatkovitch, Rakitch (Sırp-Hırvat-Sloven Krallığı); İsmet Paşa, Rıza Nur Bey, Haşan Bey (Türkiye).
Oturumda ayrıca hazır bulunanlar:
Mm. Dwight, Heck, Amory (Amerika Birleşik Devletleri); Sir W. Tyrrell, Mm. Ryan, Malkln, Nicolson, Forbes Adam Leeper, Yvaley, Mcclure (İngiliz İmparatorluğu); Mm. Laroche, Fromageot, De Lacroix, Bargeton, De Percin, Ba- Rois (Fransa); General Mazarakis, Mm. Dendramis, Politis, Theotokas ...
İçindekiler
III. İkinci Komisyonun ve Alt-Komtsyonların Tutanakları ve Raporları (Yabancılara Uygulanacak Rejim)
A. T Kinci Komisyon (Genel Oturumlar)
(1) Sayılı Tutanak (2 Aralık 1922 Oturumu) / 1-15 Başkan’ın söylevi; Kapitülasyonlar sorunu; üç Alt-komisyonun kurulması.— Genel görüşme: Kapitülasyonlar rejimi yerine geçecek bir sistemin incelenmesi; İtalya, Fransa, İngiltere, Japonya ve Amerika Birleşik Devletleri Temsilci Heyetlerinin aynı yönde görüşleri.— Türk Temsilci Heyeti Kapitülasyonların kayıtsız şartsız sona erdirilmesini istiyor. İsmet Paşa’nın tarihsel ve hukuksal açıklaması. (2) Sayılı Tutanak (28 Aralık 1922 Oturumu) / 16 - 37 Birinci Alt-komisyonun Raporunun okunuşu. — Yabancılara uygulanacak yargı rejimi; gerekli güvenceler.— Alt-komisyon çalışmalarının özeti: Türk Temsilci Heyetinin uzlaşmaz tutumu (Sir Horace Rumbold’un açıklaması). — İsmet Paşa’nın bildirisi.— Fransız ve Japon Temsilcilerinin verdikleri karşılık; Amerikan bildirisi. — Lord Curzon’un, tartışmaları, görüşmelerin kesilebileceğini de anlatır biçimde özetlemesi.— Uzlaşmaya varılması yönünde, M. Bompard ile Başkan’ın, İsmet Paşa’ya çağrıda bulunuşları. Ek. —- Sir Horace Rumbold’un Komisyon Başkanına Raporu / 38-40 Ek .1. — Türk Temsilci Heyetine sunulan soru çizelgesi / 41-42 Ek B. —- Türk karşı-tasarısı / 43 - 45 Ek C. — Türk Temsilci Heyetine soru çizelgesi (13 Aralık) / 46 Ek D. — Yargı yetkisine ilişkin olarak, Müttefik Temsilci Heyetlerince Türk Temsilci Heyetine sunulan tasarı / 47-48 (3) Sayılı Tutanak (6 Ocak 1923 Oturumu) / 49 - 61 Genel görüşmenin devamı; İsmet Paşa’nm Türkiye’ye eşit düzeyde işlem yapılmasını isteyişi ve her çeşit ödünde [tavizde] bulunmayı reddedişi. —'Başkanın cevabı, Lord Gurzun’un görüşleri; M. Barröre’in konuşması.— ismet Paşa görüşünde direniyor. (4) Sayılı Tutanak (27 Ocak 1923 Oturumu) / 62 - 70 İkinci Alt-komisyonun üç raporunun sunuluşu. — Başkanın açıklaması; Türkiye’de yabancıların bağlı olacakları vergi rejimi; birtakım andlaşmaların ya da sözleşmelerin yeniden yürürlüğe konulması yada sona erdirilmesi.— Anlașmanının gerçekleșir gibi olușu. Üçüncü Alt-Komisyonun raporunun okunması: Uyrukluğa ve eski yapıtlara ilişkin hükümler.— Medine’den alınıp İstanbul’a götürülmüş tarihsel değeri olan eşyaya ilişkin olarak Lord Curzon’un görüşleri. Ek A. — İkinci Alt-komisyonun raporu Ek B. — Üçüncü Komisyon Başkanının kesin raporu. — Uyrukluk konusunda maddeler tasarısı (5) Sayılı Tutanak (31 Ocak 1923 Oturumu) [Ülke ve Askerlik Sorunları Komisyonu ile İktisat ve Maliye Sorunları Komisyonunun ortak oturumu]
B. Birinci Alt-Komisyon (1) Sayılı Tutanak (7 Aralık 1922 Oturumu) / 79 - 89 Başkanın seçilmesi, söylevi ve çalışma programı. — Belçika, İspanya, Hollanda, Danimarka, Norveç ve İsveç Temsilcilerinin konuşmaları.— Alt-komisyonca öne sürülen ilkeler üzerinde Başkanın açıklaması; gerçek ve tüzel kişilere ilişkin olarak, Türk Temsilcisinin çekincesi.— Tüzel kişilerin yerleşme hakkı. (2) Sayılı Tutanak (9 Aralık 1922 Oturumu) / 90 - 97 Bir önceki oturumda kendilerine verilmiş olan soru çizelgesine Türk Temsilci Heyetinin cevabı. — Yabancıların yerleşmesi; Türk karşı-tasarısı; genel görüşme; birinci maddeden beşinci maddeye kadar olan maddeler; karşı- tasanmn Hukuk Danışmanlarına sunuluşu. (3) Sayılı Tutanak (11 Aralık 1922 Oturumu) / 98 - 102 Yabancıların yerleşmesi (Türk karşı-tasarısının görüşülmesine devam); ortaklıklara uygulanacak rejim; köylerdeki taşınmaz mallar; kişisel durum. — Hukuk Danışmanlarına gönderme. (4) Sayılı Tutanak (13 Aralık 1922 Oturumu) / 103 - 105 Türkiye’de yabancılara uygulanacak yargı rejiminin incelenmesi. Ek. — Türk Temsilci Heyetine sunulan soru çizelgesi / 106 (5) Sayılı Tutanak (14 Aralık 1922 Oturumu) / 107 - 112 Yargı rejiminin incelenmesi (devam); Türk Temsilci Heyetinin bildirisi; İtalyan ve Fransız Temsilcilerinin protestoda bulunuşları; Başkan da bu Temsilcilerin konuşmalarını uygun buluyor; karşılık veriliş. — Anlaşmazlığın saptanması. Ek. — Yargı rejimine ilişkin Müttefik tasarısı / 113 - 114 (6) Sayılı Tutanak (20 Aralık 1922 Oturumu) / 115 - 119 Yargı rejimi (devam): Türk Temsilci Heyetinin kesin olarak karşı oluşu; tartışmanın, sonuç vermeden süregitmesi.
C. İkinci Alt-Komisyon (Ekonomik Rejim Bakımından Yabancıların Durumu) (1) Sayılı Tutanak (15 Aralık 1922 Oturumu) / 120 - 121 Başkanın seçilmesi; çalışma program ve yöntemi. Ek. — Alt-komisyonun yetkisi konusunda not / 122 (2) Sayılı Tutanak (18 Aralık 1922 Oturumu) / 123 - 125 Fransız Temsilci Heyetince sunulmuş bir ön-tasarının görüşülmesi; yabancıların kişilerine ve mallarına ilişkin vergiler. Ek. — Frarnız Temsilci Heyetinin ön-tasansı / 126-127 (3) Saydı Tutanak (21 Aralık 1922 Oturumu) / 128-131 Yabancılara uygulanacak vergi rejimi (devam); ortaklıklara uygulanacak vergi rejimi; bağışıklıklar. (4) Sayılı Tutanak (23 Aralık 1922 Oturumu) / 132-135 Yabancılara uygulanacak vergi rejimi (devam); zoralımlar; zorunlu borçlanma ve sermaye üzerinden vergi [servet vergisi]. (5) Sayılı Tutanak (27 Aralık 1922 Oturumu) / 136-140 Daha önceki oturumlarda incelenmiş olan tasarının okunması. — Yabancılara uygulanacak vergi rejimi; primler ve vergi bağışıklıkları sorunu; varlık [servet] vergileri. (6) Saydı Tutanak (27 Aralık Oturumu) / 141 -145 Türkiye’de geçici olarak bulunan yabancılara uygulanacak vergi rejimi. — Bu rejimin sömürgeleri ve koruma altındaki ülkeleri de kapsamına alması. (7) Saydı Tutanak (29 Aralık 1922 Oturumu) / 146-151 Ortaklıklara uygulanacak rejim; karşılıklı olma; sözleşmenin süresi; varlık [servet] vergileri. (8) Saydı Tutanak (30 Aralık 1922 Oturumu) / 152-154 Raporun uygun bulunuşu; Türk çekinceleri. — Oturumların kapanışı. Ek. — Alt-komisyoııun raporu. — Maddeler tasarısı / 155-156 (9) Sayılı Tutanak (9 Ocak 1923 Oturumu) / 157-159 Birtakım sorunların incelenmesi için oturumların yeniden açılışı: en çok gözetilen ulus kuralı; vergilerden bağışıklık ve vergi konusunda başvurma. Ek. — Madde tasarıları / 160 (10) Sayılı Tutanak (10 Ocak 1923 Oturumu) / 161-168 En çok gözetilen ulus kuralı (devam); vergi bağışıklıkları; başvurma. Ek. — Ek Madde: Fransız-lngiliz teklifi / 169 (11) Saydı Tutanak (12 Ocak 1923 Oturumu) / 170-171 Vergi bağışıklıkları (Devam): Türk Temsilci Heyetinin erteleme isteği ve Başkanın buna uygun teklifi. (12) Saydı Tutanak (15 Ocak 1923 Oturumu) / 172-177 Amerikan Temsilci Heyetinin bildirisi. — Önceki görüşmenin devamı: En çok gözetilen ulus kuralı; din ve yardım severlik kurumlan; vergi konusunda başvurma; uluslararası andlaşmaların ve sözleşmelerin yeniden yürürlüğe konuluşu. (13) Saydı Tutanak (24 Ocak 1923 Oturumu) / 178 Alt-komisyonun ek raporunun sunuluşu ve uygun bulunuşu. Ek. — Raporun metni / 179-180 Ek. —- Amerikan bildirisi / 180 - 181 (14) Sayılı Tutanak (26 Ocak 1923 Oturumu) / 182-185 İngiltere, Fransa ve İtalya Temsilci Heyetlerince bir maddeler tasarısının sunuluşu ve bu tasarının görüşülmesi; iki-taraflı andlaşmalann yeniden yürürlüğe konuluşu ve Türkiye’nin birtakım uluslararası sözleşmelere katılışı. Ek.— Üç Temsilci Heyetince teklif edilen maddeler tasarısı. / 186 - 187
D. Üçüncü Alt-Komisyon (Uyrukluk. — Arkeolojik Araştırmalar) (1) Sayılı Tutanak (26 Aralık 1922 Oturumu) /188-192 Uyrukluk ve seçme hakkı (droit (Toptum). (2) Sayılı Tutanak (4 Ocak 1923 Oturumu) / 193 - 198 Bir yabancı uyrukluk ediniminin Türkiye’ce tanınması. — Ayrılmış ülkelerin yerli halkından olup da yabancı ülkede bulunan kimseler. — Arkeolojik araştırmaların korunması. (3) Sayılı Tutanak (25 Ocak 1923 Oturumu) /199 - 205 Ayrılan ülkelerin yerli halkından olan kimselerin uyrukluğu (devam); Mısır'ın durumu; Filistin Musevileri; Medine hâzinesi. — Alt-komisyon çalışmalarının sona erişi.
Dizin / 209
İKİNCİ KOMİSYONUN VE ALT KOMİSYONLARIN TUTANAKLARI VE RAPORLARI
(Yabancılara Uygulanacak Rejim)
A. Komisyonun Oturumları
(I) Sayılı Tutanak
2 Aralık 1922 Oturumu
Oturum, Ouchy Şatosunda, saat 16 da, Marki Garroni’nin başkanlığında açıldı.
Hazır bulunanlar:
Mm. Child, Amiral Bristol, Grew (Amerika Birleşik Devletleri); Marki Curzon of Kedleston, Sir Horace Rumbold (İngiliz İmparatorluğu); Mm. Barrere, Bompard (Fransa); Mm. Veniselos, Caclamanos (Yunanistan); Marki Garronl, Mm. Montagna, Lago (İtalya); Baron Hayasht, M. Otchlai (Japonya); Mm. Duca, Diamandy (Romanya); Mm. Nintchitch, Spalatkovitch, Rakitch (Sırp-Hırvat-Sloven Krallığı); İsmet Paşa, Rıza Nur Bey, Haşan Bey (Türkiye).
Oturumda ayrıca hazır bulunanlar:
Mm. Dwight, Heck, Amory (Amerika Birleşik Devletleri); Sir W. Tyrrell, Mm. Ryan, Malkln, Nicolson, Forbes Adam Leeper, Yvaley, Mcclure (İngiliz İmparatorluğu); Mm. Laroche, Fromageot, De Lacroix, Bargeton, De Percin, Ba- Rois (Fransa); General Mazarakis, Mm. Dendramis, Politis, Theotokas (Yunanistan); Mm. Arlotta, Guariglia, Ciamarra, Salem (İtalya); Mm. Nagaoka, Tanı (Japonya); M. Contzesco, Albay Dumitresco (Romanya); Mm. Chris- Tltch, Antitch (Sırp-Hırvat-Sloven Krallığı); Münir Bey, Tahir Bey, Ruşen Eşref Bey, Nusret Bey, A. Cevad Bey, Hüseyin Bey (Türkiye). .....
AÜSBF
Lozan Barış Konferansı Tutanaklar Belgeler
SBFY
Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları: No. 319 Lozan Barış Konferansı Tutanaklar Belgeler Takım I - Cilt 2 Çeviren: Seha L. Meray
Ankara Üniversitesi Basımevi 1972
Yakın Doğu Sorunları Üzerine Lausanne Konferansı (1922 - 1923)
Konferansdaki Görüşmelerin Tutanakları ve Belgeler
Üçüncü Komisyonun Tutanakları ile Raporları (İktisat ve Maliye Sorunları)
