Uluslararası Paris Kürt Konferansı

Conférence Internationale de Paris [Français, Paris, 1989]

International Paris Conference, 1989 [English, Paris, 1992]

Uluslararası Paris Kürt Konferansı [Türkçe, İstanbul, 1989]

Uluslararası Paris Kürt Konferansı

Hosin Ait-Ahmed

Doz

... Bu koşullar altında, Kürtlerin de bizim ilgi alanımıza girmeleri doğal bir durumdur: Her biri tehlike ile yüzyüze olan bireylerdir ve halk olarak da yokolma tehlikesi içindedirler. / Danielle Mitterand

... Eskiden Polonya için söylenen bir sözü biraz değiştirerek şöyle diyebilirim: Kürdistan'ın paylaşılmasından beri Yakındoğu kendine karşı günahkâr durumdadır ve bu büyük günah hâlâ bölgedeki bütün ilişkileri zehirlemektedir. / Kendal Nezan

... Kürt halkı çok fazla ve çok uzun zaman acı çekti. Kendimizi Kürt halkının tahammül ettiği bu acılara son vermeye, insan haklarına saygıyı garanti altına almaya ve Kürtlerin vaziyetleri konusundaki genel duyarlılığı arttırmaya adamalıyız. Kürtler unutulmamalıdır. / Edward M. Kennedy

Kürt halkının kaderi, acıları ve kurbanları beni son derece kaygılandırıyor. Kürt halkının bu denli uzun süredir devam eden trajik mücadelesi, halkların kendi kaderlerini tayin etme ilkesinden kaynaklanıyor. Bundan dolayı bu mücadele haklıdır. / Andrey Saharov
... Sağlığımın elverdiği ölçüde Kürtlerin davası için seve seve çalışacağım... / Bruno Kreisky

SUNUŞ

14-15 Ekim 1989 günleri, Paris Kürt Enstitüsü, Fransa Özgürlükler Vakfı’nın desteğiyle “Kürtler: İnsan Hakları ve Kültürel Kimlik’' konusunda, Kléber Caddesi’ndeki Uluslararası Konferanslar Merkezi’nde uluslararası bir konferans düzenledi. Kürt halkının bugünkü koşullarını tartışmayı ve uluslararası topluluğu bu sorun üzerinde daha da hassaslaştırma imkânlarını birlikte düşünmeyi amaçlayan bu konferansa Batı ve Doğu Avrupa’dan, Kuzey Afrika’dan, Asya’dan ve Avusturalya’dan aralarında 85 gazetecinin de bulunduğu 32 ülkeden 240 şahsiyet katıldı.

Bayan Danielle Mitterand, Bayan Elena Bonner, Britanya Parlementeri ve İşçi Partisi Gölge Kabinesi üyesi Bayan Ann Clwyd, Fransa Sosyal İşler eski bakanı Bayan Georgina Dufoix, Helsinki Watch Yöneticisi Bayan Jcri Laber, Fransa İnsancıl Eylem bakanı Bay Bemard Kouchner, Cezayir eski bakanlarından Bay Hosin Ait-Ahmed, Britanya Parlamentosu İnsan Hakları Grubu başkanı Lord A Vebury, Amerikan Senatosu Dış İşleri Komisyonu başkanı Bay Claibome Pell, bu komisyonun üyelerinden Bay Peter Galbraith, Amerika Birleşik Devletleri büyükelçisi Bay William Eagleton, Uluslararası Af Teşkilâtı’nın eski başkanı ve Savc The Children Teşkilâtı’nın yöneticisi Bay Thomas Hammarberg, Devletler hukuku Profesörü René-Jean Dupuy, Profesör Alexandre Minkovvski, Profesör Maximc Rodinson ve çok sayıda yazar, üniversite eğitim görevlisi, parlementer, insan hakları teşkilâtları temsilcisi konferansta yer alan şahsiyetler arasında bulunmaktaydılar (konferansa katılanların tam listesi için I. ek’e bakınız). Sağlık nedenleri dolayısıyla Paris’e gelemeyen Avusturya eski şansölyesi Bruno Kreisky ve Sovyet Bilimler Akademisi üyesi,
Nobel Barış ödülü Andrey Saharov dayanışma mesajları gönderdiler. Avrupa Konseyi’nin genel sekreteri Bayan Catherine Lalumiere, Sosyalist Enternasyonal başkanı, Bay Willy Brandt, Senatör Edward M. Kennedy, İtalyan Senatosu’nun başkanı Bay Giovanni Spadolini de konferansa sempati mesajlarını ilettiler.

Kürt kesiminden bağımsız şahsiyetlerin yanısıra Kürdistan’ın tüm politik teşkilâtları ve diyaspora örgütlerinin büyük bir kısmı, çoğu zaman en üst düzeyde temsil edildiler (I. ek’teki katılanların listesine bakınız). Türkiye’den sekiz Kürt parlemenler, Paris’e gelişleri partileri tarafından resmen yasaklamasına rağmen konferansa katıldılar ve bunlardan İbrahim Aksoy Türkiye Kürtlerinin durumu konusunda bir rapor sundu. Aynı şekilde, SSCB ilk kez, Bilimler Akademi üyesi Profesör Nadir Nadirov’un yönettiği Sovyet Kürtlerinden oluşan birdelegasyonun pan-Kürt bir toplantıya katılmasına izin verdi.

Bir salonda değişik politik ve kültürel ufuklardan bu denli çok sayıda şahsiyetin bir araya gelmesi kendi başına bir olaydı. Kürt tarihinde Kürdistan’ın bütün parçalarından politik yöneticiler ve entellektüeller bir sorunu tartışmak için hiç bir zaman bir araya getirilememişlerdi. Bir çok Kürt ve gözlemciler için temel nokta buradaydı: Kürtler, farklılıklarının ve ayrılıklarının ötesinde kendilerini ilgilendiren sorunlan tartışmak, insan haklarını ve tehdit altındaki kültürel kimliklerini savunmak için bir araya gelmeye muktedirdiler. Çok sayıda yabancı şahsiyetin konferansta hazır bulunması, Kürt dramını onlarca yıldan beri çevreleyen sessizlik duvarının nihayet kırılmaya başlandığını, Kürt sorununu Orta Doğu getosundan çıkarıp uluslararasılaşlırmanın zamanının geldiğini göstermekteydi.

Kürt dramının unutulmuşluğa terkedildiği sanıları bir anda Konferans geniş bir medyatik yankı bulduğu gibi bir kaç ay boyunca Türkiye ve Irak gibi ülkelerde büyük politik sorunların ortaya çıkmasına da sebep oldu. Amerikan Kongresi’nde bir tartışmaya, Moskova’da Sovyet tarihinde ilk kez bir Kürt konferansı yapılmasına ve diğer bazı teşebbüslere yol açarak Kürt sorununun uluslararasılaşmasında büyük bir aşama oluşturdu.

Konferansın kamuoyu ve medyalar üzerindeki tesirlerini, devletlerin ve Orta Doğu basınının tepkilerini derleyen İrtibat ve Haber Bülteni'nin 176 sayfalık bir özel sayısından sonra, Kürt Enstitüsü, elinizdeki ciltte, Konferans tutanaklarını yayınlamaktadır. Tartışmalar sırasındaki değişik müdahaleler ve yazarlarının yayınlanmasını dilemedikleri iki bildiri ve sempati mesajlarının dışında, Konferansa sunulan ya da gönderilen bütün bildiriler bu ciltte yer almaktadırlar.

Bu konferansın düzenlenmesinde göstermek lütfunda bulundukları yardımlardan dolayı Fransa - Özgürlükler Vakfı’na, Fransa İnsancıl Yardım Bakanlığına ve çeşitli konularda diplomatik güçlüklere rağmen desteklerini esirgemeyen Fransız Dış İşleri Bakanlığı’na şükranlanmızı sunmayı borç bilmekteyiz. Hazır bulunmalarıyla, tanıklıklarıyla ya da mesajlarıyla Konferansın yankı bulmasına katkıda bulunan tüm şahsiyetlere de teşekkür etmekteyiz.

Paris Kürt Enstitüsü

Paris Kürt Enstitüsü

Uluslararası Paris Kürt Konferansı

Doz

Doz Yayınları
Doz Yayınları 17
Belgesel Dizi: 3
Uluslararası Paris Kürt Konferansı
14-15 Ekim 1989
Kürtler, İnsan Hakları ve Kültürel Kimlik
Hosin Ait-Ahmed
Ali Akbaba
İbrahim Aksoy
Mehmet Ali Aslan
Lord Avebury
Patrick Baudoın
Elena Bonner
Martin van Bruınessen
Habib Buluş
Kemal Burkay
Gerard Chaliand
Hassan Şarafi
Rene-Jean Dupuy
William Eagleton
Lars Gunnar Erıkssonn
Selim D.Fahri
Peter Galbraıth
Elena Kasımlu
Bernard Grandjon
Thommas Hamarberg
Aubin Heyndrıcks
Edvvard Kennedy
Bruno Kreısky
Bernard Kouchner
Jeri Laber
Mihail S.Lazarev
Danielle Mitterrand
Nadir Nadırov
Kendal Nezan
Mahmoud Othman
Claiborne Pell
Gwynne Roberts
Maxime Rodinson
Andrey Saharov
Server Tanilli
İsmet Şerif Vanlı
Florence Veber

Hazırlayan
Paris Kürt Enstitüsü

Birinci Baskı: Ekim 1992, İstanbul
Kapak Tasarım: Yusuf Aslan
Montaj: Atilla Çelik
Baskı:
Dizgi: Paris Kürt Enstitüsü

Doz Basım ve Yayıncılık Ltd. Şti
Binbirdirek Mah. Dizdariye Çeşme Sok. No: 41/3
Ova Apt. (Çemberlitaş Kız Yurdu Arkası)
Tel (Fax): 516 03 99
Cağaloğlu /İSTANBUL