|
EDİTÖRDEN
Kürt Tarihi'nin üçüncü sayısının büyük kısmı bir Suriye dosyasından oluşuyor. Suriye Kürtleri/Kürdistanı üzerine dört kıymetli yazı ve benzerleriyle kıyaslanamayacak kadar aydınlatıcı bir röportaj yer alıyor bu sayıda.
Vecdi Demir'in Canbuladoğlu hanedanlığı hakkındaki yazısı Kürtlerin Suriye tarihindeki kuvvetli izlerini hatırlatıyor. Mehmet Bayrak'ın önerimiz üzerine yeniden yayımladığı Kürtdağı Kürtlerinin mutelabatı ise Suriye Kürtlerinin bu kez Milli Mücadele sürecine vurduğu damgayı resmediyor. Mürit Hareketi hakkındaki çalışmasında Sever Işık neredeyse hiç bilinmeyen bir meseleyi gün ışığına çıkarıyor. Işık, Nakşi şeyhi İbrahim Halil Soğukoğlu'nun Suriye Kürtlerini de içine alan biraz esrarengiz hikayesini kurcalıyor. Jordi Tejel'in yakın dönem Suriye Kürt siyaseti üzerine söyledikleri Suriye Kürdistanı'nda bugün ne olup bittiğini anlamaya yardımcı olacak mahiyette. Dosya için bir de Suriye meselesine vakıf bir sosyal bilimciyle, Seda Altuğ'la konuştuk. Altuğ mülakatı, Suriye Kürt siyasetinin hem geçmişine hem bugününe dair etraflı bir analiz sunuyor.
Suriye dosyasının dışında çok kıymetli iki yazı var bu sayıda. Candan Badem ve Rohat Alakom'un Ferit Polatbekov 'biyografisi' çok sayıda mevzuyu ahenk içerisinde bir araya getiriyor. Kürtlüğün Digor'la, Yezidilikle, Ermenistan'la, Rus İşgaliyle, Sovyet Komünizmiyle, Sibirya'yla, edebiyatla hercümerc olduğu kıymetli bir çalışma Polatbekov yazısı. Sezen Bilir ve Alişan Akpınar'ın arşivden bulup çıkardıkları Osmanlı'da Kürdistan eyaletinin kuruluşunu gösteren belgeyi, önemi itibarıyla bir kez de Kürt Tarihi dergisinde yayımlıyoruz.
Bir de mahcubiyetimiz var: Geçen sayıda kullandığımız görsel malzemenin pek çoğunun Mehmet Bayrak'ın arşivinden alınmış olduğunu belirtmeyi unutmuşuz.
Dördüncü sayıda buluşmak üzere...
Mesut Yeğen
Kürt tarihinde iki ay
Hazırlayan: Rahman Dağ
Kasım 1960: 55'ler Olayı
27 Mayıs 1960 darbesinin hemen ardından 485 Kürt, Kürtçülük propagandası yapmak ve devlete isyan hazırlığı içinde olmak suçlamalarıyla gözaltına alındı ve Sivas'ta bir kampa gönderildi. Dengir Mir Mehmet Fırat'ın dedesi Zeynel Turan, İzzetin Doğanın babası Hasan Doğan, Sedat Bucak'm babası Hakkı Bucak, Sertaç Bucak'm babası ve dönemin Türkiye Kürdistan Demokrat Partisi (T-KDP) Başkanı Faik Bucak ve Kinyas Kartal gibi tanınmış şahsiyetler kampa götürülenler arasındaydı.
Kürt elitleri Kasım 1960'a kadar kampta tutuldu. Milli Birlik Komitesinin çıkardığı 105 sayılı İskan Kanununun ardından, kampta tutulanların 55'i zorunlu iskana (sürgüne) tabi tutulurken düğerleri serbest bırakıldı. 55'ler Afyon, İsparta, Antalya, İzmir, Manisa, Denizli ve Çoruma sürgün edildi.
105 sayılı kanun 1962'de iptal edildi ve 55'lerin sürgünü sona erdi.
13 Kasım 1960: Amude'de (Suriye) 283 Kürt Öğrenci Sinema Yangınında Öldü.
13 Kasım 1960'da Amude bölgesi idaresi, tüm ortaokul öğrencilerinin Mısır yapımı "Geceyarısı Hayaleti" isimli filmi izleyebileceğini açıkladı. Sinema gişelerinden elde edilen gelir Fransa'ya karşı bağımsızlık mücadelesi veren Cezayir'e gönderilecekti.
Amude'de filmin gösterildiği sinema 200 koltuk kapasiteli olmasına rağmen içeriye 500 çocuk alındı. Tüm gün boyunca çalışan film projektörü aşırı ısınınca yangın çıktı. Alevlerin etrafı sarmasıyla panikleyen çocuklar hep birlikte çıkışa yönelince izdiham meydana geldi ve çocukların bir çoğu çıkış yolunda hayatını kaybetti.
Facianın esas sebebinin yetersiz güvenlik önlemi olduğu açıklandı. Ancak bazı Kürt çevreler, yangının iddia edildiği gibi kaza ya da ihmal sonucunda çıkmadığını, Suriye ile Mısır arasında kurulan siyasi birliğin önündeki engel olarak görülen Kürtleri yıldırmak amacıyla kasten çıkarıldığım iddia ettiler.
.....
| 
