VersionsTirêj, hejmar 1 [Kurdî, İzmir, 1979]
Tirêj, hejmar 2 [Kurdî, İzmir, 1980]
Tirêj, hejmar 3 [Kurdî, İzmir, 1980]
Tirêj, hejmar 4 [Kurdî, Stockholm, 1981]
Tirêj, hejmar 4
Tengasiya me û mefermendi
Serxas Arda
Lı welateki mêtmgeh,ku jı çar ali ve, ber lı jıyana zman û çandeya wi hatıye gırtın; bı zmanê wi welati di warê çandeya pêşverû-şoreşgêr de, dest avêtιna weşandın û nıviskarıye bı rasti bêşeki (meslekeki) gelek dijwar e.
Nıviskaren ku di wi wari de bıxebıtın,bıve-neve xwe di tengasıyeki çarenin de dibinin.
Em nımûne jı rewşa xwe bıdın.
Jı ber ku jı aliye metıngehkaran, bı darê zorê ber lı jıyan û pêşveçûna zmanê me hatıye gırtιn;dı mişlaqa(paralela) vi de:
1. Zmanê me i gelêri hê qaçilê* xwe i devoki ne çırandıye. Dı nav devokan de têveliyên (ferqiyet) fereh û kûr, xwe dιdιn nişan dayın. Jı ber ve, hılbıjartιna devokeki bo zmanê nιvisarıye ne gengaz e. Nıviskar; jı nıviskarıyê pê ve, divê ku têkoşina berbıhev çûna devokan ji bide geş kırın û pêş ve birιn. Rewşa têveli ya navbera zaravayan jı xwe lı ber çavan e, ne hewceyê gotıne ye...
Têxistini
Pêşgotm (Daxöyani)
Raberi / 1
Tengasiya me û mefermendi - Serxas Arda / 5
Sergırani û keşmekêşi - Mıhemet Qasim / 8
Jı Rojen Barnas (helbest)
- Berêz Hato Hemoto / 12
- Asıwayi / 14
- Ezımandın / 16
- Helbet / 18
Şifa bı Xwedê ye - Flit Totanl / 20
Pırsed berevkırına folklora sazbendiyê (strana kurdi) Nura Cewari / 30
Jı Berken Bereh (helbesteki) / 32
Strana te xelkê aza wêbistre - Mirza İbrahimov
Du helbest jı Tosıne Reşid
- Menya jina mın / 42
- Madi hişyar bû / 44
Nameyên Tırkiye - F.M.Helmut Von Moltke / 46
Gelavejên me: Siyehpûş / 49
Jı Seyid Qazi (helbestek) / 50
Zazaki dır pronav (zamir) - M. Brindar / 54
Jı Malmısanıj helbestên zazaki
- Maçiwast / 59
- Errik / 61
- Deza / 64
Zargotιn
- Mendo / 66
- Haderbû / 67
Zazaki dır vateyi verinan (2) /68
Ferhengok, kurdi - tırki / 72
Zazaki - tırki / 88
Niqte şani / 110
RABERİ
Xwendevanên Berêz,
Bi vê hejmara çara ya ku di destê we de ye, Tirêj sala xwe ya yeki diqedine, di jıyana weşani de êdi pê davêje nav derçıka sala dıduya. Sala dıduya û yên ditır; bı daxwaziya xizmet kirιna jı pêşveçûna çandeya Kurd ya demoqratik, lı me gıştan piroz be.
Bı ceweta salvegera sala yeki i Tirêjê, me dıve bisteki rawestιn û bı çaveki çavdêri lı pey xwe bιnιhêrιn.
Heta derketιna Tirêjê; çı nivi kurdi û nivi bı zımanek dιn, çı seranser bı kurdi (mina Hawar û Azadi) rojname û kovar derketıne, lê lixuser lı ser warê çande û pişeyi rawestin, jı wana bı tenê biye nesibê Tirêjê.
Di her hejmari di, Tirêj lı pênc hezar kesi belav biye, çar hezarê wê, her di nav welêt de hatıye belav kırın. Ev tê wê maneyê ku, jı sê meha carek, pênc hezar kes keysa bı kurdi xwendinê jı nû ve ditιne: Bı bend, bı helbest, bı çirok û h.w. d.
Pişti belav bûyιna hejmara yeki, ev gotιna ecêbmayi jı Malatê, jı Iskenderûnê gıhiştıye redaqsiyonê: "Hela. . .hela! . . jı me tire ku kurdi bı tenê zmanê axaftına lı gunda ne. Wey wey... tê xwendιn û nıvisandın ji." Jı bili vi, me jı kuşpeneyên ber siyen qehwan ev gotιna bı lêvhılkırιni ji bιhistın: "Yaho! işte çirok ιn, Şi'r ιn, masal ιn... yani çı?..."
Em di nav van hoyan(şertan) de derketιn, dımeşιn.
Tirêj di ware çandeyi de, bê şık ne armanc e, lê navgineki (wasitaki) gıring e. Navgina xwedi derketına lı çandeya welatê me ye. Bo neteweki bê xwendegehên bı zmanê xwe, navgina hindekariya xwendιn û nivisanê ye. Navgina derkιrιn û hindav dayına çandeya gelêri ye, di riya demoqratik de ber bı hιndava pêşveçûnê.
Di nav saleki de me çi kır û çı ne kır? Kirιnên me lı pêş çava ne. Ne kırınên me, jı hιn tengasıyan tên ku, hûn dê vana di benda Serxas Arda, ya di vê hejmarê de bixweynιn.
Di vê hejmarê de:
Mamosta bı qariqaturan, rûpela dixemiline.
Bendeki Mıhemed Qasım, derxisûsa jıyana bêserûberi de heye, dıve bê xwendin.
R. Barnas, Malmisanıj , B. Bereh û Bahrem bo we helbestên hêja peşkeş dikin.
Çirokên Flit Totani û Mirza İbrahimov, bayê ken û kovanıye dıjenιn.
"Çiyayê Kurdistanê" nameya Feldmareşal H. Von Moltke, bı wergerandina ser zaravayê Kurmanci hat pêşkêş kırın. Dıve hem ev name hem ji tevayıya pirtûkê bê xwendm.
Di rûpela "Gelavêjên Me" de helbesteki Sıyehpoş ci digre. Helbeskarê Kurd Sıyehpoş, lı dora sed û penci-du sed sal berê bı melatıya gund, lı Sılivan(Silvan) jıye. Derxisûsa jıyana wi de weki dine haydariki (malûmat) me nin e.
Du helbestên Tosιnê Reşid, û nıvisareki Nura Cewari lı ser folklora kurdi ji hûn dıkarιn di vê hejmarê da bibinin.
Nıvisareki lêkolini, lı ser pronavên (zamirên) zaravayê zazaki heye, wê bikêri têkilpêbiran bê.
Helbesteki kevιn lı ser Dêrsimê bı zazaki jı Seyit Qazi hat pêşkêş kırın.
Nıqteşani, digel navên xwe i kurdi tê pêşkêş kırın ku wê bıkêri her kesi bê.
Ferhengoka zaravayê Kurmanci bı teşeki ferehi jı a-b-c-ç yê dest pê dike, di hejmara pênca de wê d-e.e-f ci bıgre. Ya Zazaki bı teşeya xwe ya beri dıdome.
Bι gιramên me.
Tirêj
Wendoxê erjayey,
Bı na û mara çeharına ki sıma dest dır a, Tirêj i ser ra xwina yewini qedênena, jiyana weşani di hini gama xwı erzena zifqêla serra dıyını ser. Serra dıyını û sere bini bı waştişbê xizmet kerdişê aver şiyayîşê çandeyê Kurdê demokratiki, ma hemini rê wa piroz bi.
Bı ser dι ageyrayişê ser ra yewina (birinci yıldönümü) Tirêj, gani ma yew vistekı vınderim û bı çimbê çavdêrki (gözlemci) xwı ra pey bı evinim.
Heyani vejiyayişê Tirejı çı nime Kurdki û nime bı yew bina ziwani, çı seraser bı kurdki (zey Hawar û Azadi)rojname û kovar vejıy.aye, la xuser warey çande û pişeyi sero vιndertış, niyan ra nesibê Tirejı tena bıyo.
Heryew ûmarı di, Tirejı panc henzar keşi ra vıla bıya. Tıra çehar henzari, welati mıyan di vıla biy. No, yeno na ma'na ki, hirê mengan (aşmi) di yew ray, panc henzar keşi newe ra firsetê wendişê kurdki diyo: bı bend.bı helbest, bı çirok û.a.b.
Vıla bıyayişe ûmara yewmı dıma, no vatew 'ecebmende Melati ra, Eskenderun ra redaksıyoni resa "Hela... hela!.. ma vatinê qey kurdki ziwanê qisse kerdişê dewan tena wo. Wey wey...nusêno û wanêno zi..."Bêxey na, ma payedaranê seyanê seyanê qehwan ra no vate bı lewqirmiçnâyişi zi eşnawit: "Yaw! işte çirok ê, şi'r ê, estanek ê. . .yani çı?"
Ma ni hoyan miyan ra vejiyaym, şonim.
Tirêjι, warey xebata çandeki di, bêguman armanc niya labrê yew navgin(wasita) a gıring a. Navgina wayir vejiyayişê çandeyê welatê ma ya. Qandê netewêki bê xwendegehanê bı ziwanê xwι bι navgina musnayişê wendiş û nιwiştiş i ya. Navgina vetış û hındav (yön) dayişê çandeyê gelêri ya, rayê demokratiki dır ver bı hındava aver şıyayişi.
Yew sem miyan di ma se (çı) kerd û se nê kerd? Kerdey ma vera çıman ê. Nêkerde'y ma, asar tenganeyan ra yenê ki, sıma do niyan benda Serxas Arday di, na ûmarı dır biwa nê.
Na ûmarı dır:
Mamosta, bı karikaturan, rıperran xemilneno.
Jiyanê bêserûberi sero yew benda Mihemed Qasimi esta, gani biwaniyo.
R.Barnas, Malmisanıj, B. Bereh û Bahrem y şima rê helbestê erjayey pêşkêş kardê.
Çirokê Flit Totani G Mirza İbrahımovi, vayê hewi û bermi cenenê.
Çiyayê Kurdistanê" (Koye Kurdıstani) namey (mektubê ) Feldmareşal A. Von Moltke i, bı tadayişê ser zaravaya Kurmanci peşkeş biy. Gani hım no name (mektub) , hım zi pırtûk pêro biwamyo.
Riperrê "Gelawêjên me" di yew helbesta Sıyehpoşi ca gêna. Helbestkaro kurd Sıyehpoş qasê se wû pancas-dısey şerri ra ver bı melayeya dewı, Sılivan(Silvan) di jiyawo.Deraqê jıyana yê di sowbina hagidarey (malumat) a ma çιnna.
Yew niwiştewo lêkolini (inceleme) , pronav (zamir) anê zarava ya zazaki sero esto, ku têkilpêbir (eleqedar ) an rê bıbo.
Dersimi sero bı zazaki yew helbesta vereni Seyit Qazi ra amey pêşkêş kerdış.
Nıqteşani (noktalama işaretleri), bı nameyanbê Xwınê Kurdkiyan pêşkêş biy, ku herkesi rê lazım bıbe.
Ferhengokê zaravaya Kurmanci bı herayey reydi a-b-c-ç ra dest pey keno, umara pancιnı di ku d-e-e-f ca bıgire. Ey Zazaki zey vere dom keno.
Bı gıramane ma...
Tirej
Tirêj
Serxas Arda,
Mιhemed Qasιm,
Rojen Barnas,
Flit Totani,
Nûra Cewari
Berken Bereh,
Mirza İbrahimov,
Tosιnê Reşid,
F. M. Helmut Von Moltke,
Sιyehpûş,
Seyid Qazi,
M. Brindar,
Malmisanιj
Tirêj
Tirêj, kovara çande û pişeyi
Hejmar 4
Sal 1981
Kurdiska Förlaget / Çapxana kurd
Stockholm – Sweden
Box 5034 163 05
Spanga – Sweden
Tel: 08-117086
Copyrıght: Kurdiska Förlaget - Çapxana Kurd
Tryckt hos Kurdiska Förlagets Tryckeri - Dec.1981
ISBN: 91 86146 041
Revues
