Türkiye'de Siyasal Partiler - III
Tarık Zafer Tunaya
Hürriyet Vakfı
Siyasal partiler tarihi, bir ülkenin iktidarlarının, muhalefetlerinin, hürriyetlerinin, kısaca uygarlığının tarihidir. Siyasal parti, yapısal bakımdan diğer kurum ve kuruluşlardan ayrılır. Örgütlenmesi, disiplini, üyeleri, seçmenler ve seçtirdiği kişiler üzerindeki etkisi, gücünü halktan almış olması, siyasal anlaşmazlıklarda, yine halkı en yüksek hakem olarak benimsemesi bu farklılığın başlıca nedenlerini oluşturur. Bu bakımdan, siyasal pârtiler, kişilerin ve toplumların en gizli yanlarına kadar gider. Onların güçlerini ve güçsüzlüklerini oluşturan 'malzemeleri', duyguları, fikirleri, tutkuları, çıkarları, gelenek ve töreleri, geçmişe bağlılık ve geleceğe olan özlemlerini bir araya getirip eylemleştirir. Siyasal partilerin kullandığı bu olağanüstü harç, yapılarının ideolojik niteliğini de saptar. Parti, bütün bu malzemeyi sıraya koyar, siyasal hayatı tümüyle kapsar; etkilenir ve etkiler...”
...diyen Prof.Tarık Zafer Tunaya, üçüncü cildini sunduğumuz bu geniş kapsamlı incelemeyi, “İmparatorluğun en uzun on yılı” olan İkinci Meşrutiyetle bütünleşmiş İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin irdelenmesine ayırmıştır. Yazarın kanısına göre, üzerinde çok konuşulmuş ve çok yazılmış olan bu konunun gerçeklerini aydınlatmak ancak nesnel bir yöntemle mümkün olabilir. Bu cemiyetin yapısal analizi, anatomisi ve tarih içindeki yerini anlayabilmek izlenen yöntemin sağlamlığına bağlıdır.
Tümü 6 ciltte (İkinci Meşrutiyet Dönemi / Mütareke Dönemi / îttihat ve Terakki / Müdafaa-i Hukuk Dönemi / Cumhuriyet Rejimi I, 1923-1960 / Cumhuriyet Rejimi II, 1960-1980) tamamlanacak Siyasal Partiler Tarihi, sunduğu belgelerle, 20. yüzyıl Türk siyasal hayatım incelemek isteyenlerin vazgeçemeyecekleri bir başvuru kitabı niteliğini taşıyor. | 
