|
HUNCÉ BIYAYIŞÉ HELI
Dîrokıd hetta êr çı ame , çı vîyert , çı mend, çı qîdîa, çı bıvîn.
Bêkna pîerê çîyon’ra hîna mûhîm wûextokı înson nıştê mıx’ra û eya qala ên veeni’ra pê zûvon destpê kerd cûyayîş.
Kûêm, doy, bacar hetta Çapameni ( devlet) tor zonayê aqılî’ra pê zûwonîo xû rasnen sıbon.
Zûwon ma dest pê kerdîs herfa vîrîenê nıştê mıx sûmerono , kanûn vıraştış ewîl kralî babîl hamurabîyo , bîn gûelon bîebınon’ra gêrayîş vaaş nîemırê Gılgameşîo....
Ê ,sêr kûeyon sûmerono Zerrê zîgûraton sumer’ra ma onîê asîmîenra.
Nîo gê kom bıvatîê “a-stare, a-şm, a-sîmîen” ın vatê yo zûwon mad’ı, yo zî pîerê zûvonon mılleton verşayon gerdûnid vîerên. Ek zazakî çınnîw ew wûêxt ın qal sînî sobnîa zûvononıd vîerên.
Bêkna tı von lîa sebu ın qal vîerên?
Bifıkîrîê , cûyayîş medenî pê vênayîs adîr, kombîayîş inson û mereq kerdış dest pê kerd. Pîerê insonêd îcad kerdîş gomon qıcıkon’ra vazdayîş qayîm yen pîera. Dîroki’d, vîrenon ma gom qıcîk zaf’ra ardî medon sêmêd êra. Lîa bî bon cı ma sekedû?
Ma ew zûvonık pê qalkerdîş çûyayîş amo pîeser , ma eyî’ra êcîz bî , xû vîr kerd û ma wûahar nıvîcîên.
Rî êrdona pîerê heywonon’z yo zıwon yîn estû. Misal;
Kerg qıxnên
Qalê qırçên
Zerac qaqıbnên
Mongê qûerrên
Luî qûzdena
Kûtîk lawûên
Melê qîjên....
Lîa ma?
Ma pê in zûwon cûyayîş medenî kom kerdıb. Lîa êr ênca ma von “ ez anlamışken lia nîozon konuşmuş bikîr “
Çı şarmû!
Nîo mîrcıkon, nîo kûtıkon, nîo heron desdı honzar serro zûwon xû xû vîra nikerdû, ma sînîê xû vîra kêrd.
Zûwon bîayîş û nîebîayîs însonyo . Misal yo monga sê heron nı zırrena , yo qela sê mîrcık nı wûîlnena . Ma bi xû bî sê pîerın, lia ma nışkê xû be.
Çı şarmû!
Ma êr pê ınna kovarê aşm sıbê xûr yo xebat dest pê kerd . Armanc û ğayê ma “ her kerra wûa şîer qûçê xû ser”.
Êr qıçma çênd kûltîr û hûnêr xû, dîrok xû gê bizon . İnna kêmasî yîn nîya, inna kêmasî û nîezonayê mawa. Êr ma zafîên ma zûwon xû’ra şarmîyên.
İn çı şarmû!
Ma êr sê Gılgamêş kot xûerî . Şımazî tor mawa qayîl sêmêd zûwon xûwa ma gûelon bîebınon û laylon Kûr.
Hetta layl nîeb pak nıbena.
Tari Lola
Huncé Biyayışé Helı
Miyun mirçıkunıd en ‘amır derg ho helıdo.Yow Helı nızdé hotay serrun cuyéno. Eg yow Helı hotay serr bıcuy se,gunya nızdé çorras serrunıd yow qerar zuar bıdo.
Waxtunag yow Helı kot çorras serrun pénc yı bén wûşk û sıvıki xû zi ken vin. Ina semed ra hin nie eşkéno séd bıkır. Nequr Helı ben derg û tadyen hét sinıya. Pél yı bén quhun û gırun. Pırç yı ben quhun û zıxm. Hin perrayışız ben çetın. Seméd inun ra gunya Helı yow qerar xû bıd.Ya merg waştış ya zi huncé biyayış. Huncé biyayışé Helı nızdé so puncas ruejo. Eg Helı huncé biyayış xû bıwaz, gunya wû şiyor sér yow qué. Ucado xuir yow halınga kerrayin vıraz û zerréyıd vıner. Waxtıg şın kon zerréy haling, hin nequré xû dun kerrunir û nequr şıkyéna û cara vejyena. Yow mûdé bawik nequra newı vınden. Kég nequra newı bıvéj,hin pé nequré xû pencun xuiz qerıfnen û cera ken. H’alag penc newé vejyén hin pé pencun,pırçun xû piyorin kaşken.
Punc aşm cuapé hin Helı éşken xû zerré haling ra berz tever û perrayışé vistna ser-run bıkır.
Ahmet Anşin
..... | 
